Informacje o książce
Autor: Piotr Marczak
Wydawca: Agencja Wydawnicza Egros
Rok wydania: 2004
Stron: 120
Wymiary: 24 x 16,5 x 0,7 cm
Oprawa: miękka
ISBN: 83-881853-1-4

Recenzja
Swego czasu Agencja Wydawnicza Egros rozpoczęła wydawanie broszurowych książeczek dotyczących mniej lub bardziej średniowiecza. Recenzowana publikacja „Wojny husyckie” jest pracą w tej serii bodaj najobszerniejszą, bo licząca około 120 stron. Autor książki, Piotr Marczak jest absolwentem Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego i jak sam twierdzi interesuje się średniowieczną techniką wojskową.

Główna treść zawarta została w trzech rozdziałach. Rozdział pierwszy przestawia postać Jana Husa i początek husytyzmu – ma on charakter wstępu nakreślającego pokrótce tło i genezę wydarzeń. Rozdział drugi opisuje wojsko husyckie. Autor omawia osobno piechotę, kawalerię, artylerię, wozy bojowe, wreszcie taktykę wojsk husyckich. Każdemu rodzajowi broni poświęcono kilka stron, a w sumie ponad 30. Tekst zobrazowany jest interesującymi ilustracjami.

Rozdział trzeci, najobszerniejszy, zajmuje połowę książki. Przedstawiono w nim poszczególne krucjaty, wewnętrzne walki między husytami i kontakty polsko-husyckie. Autor skupia się oczywiście na militarnych aspektach tych wydarzeń. Jego wywody są jednak dość powierzchowne i syntetyczne, gdyż dotyczą dziejów militarnych od 1419 roku aż po rok 1434. Trudno więc znaleźć jakieś szczegółowe opisy poszczególnych bitew i oblężeń, skoro ruch husycki był sam w sobie dość skomplikowany, a działania wojenne toczono z dużym rozmachem. Otrzymujemy więc zwięzły opis wojen husyckich, z uwzględnieniem aspektów militarnych. Mimo ograniczonych rozmiarów książki, autor stara się co jakiś czas podać nam interesujące szczegóły, nie poprzestając na wymienieniu miejsc i dat potyczek oraz większych starć.

Książkę polecam szczególnie tym, którzy wchodzą w temat wojen husyckich. Jest to stosunkowo niedroga synteza tych wojen, z uwzględnieniem kluczowych elementów husyckiej sztuki wojennej. Wydaje się, że to idealna pozycja dla kogoś kto dopiero zaczyna interesować się tymi zagadnieniami. Bardzo pomocna może być mu bibliografia, w której znajduje się także sporo tytułów polskich, po które czytelnik może potem sięgnąć.

Skoro już o bibliografii mowa, książka nie posiada przypisów szczegółowych (tak jak inne w tej serii), co nadaje jej charakter opracowania popularnego. Pobieżny przegląd bibliografii pozwala powiedzieć, że obok literatury polskojęzycznej autor sięgnął obficie do czeskojęzycznej, a także do niemieckojęzycznej. Oczywiście, jak zawsze w takich wypadkach, trudno zweryfikować na ile z niej skorzystał pisząc książkę, wydaje się jednak, że solidnie podszedł do tematu i w moim przekonaniu można mieć chyba zaufanie do tego co napisał. Poza tym te około 45 pozycji składających się na bibliografię może być swego rodzaju „mapą” literatury przedmiotu dla chcących go zgłębić (mogą sięgnąć np. do „Sztuka wojenna husytów” Durdika, tłumaczonej w Polsce w 1955 roku).

Tekst zobrazowany został czarno-białymi ilustracjami (raczej o charakterze szkiców) oraz kilkunastoma kolorowymi sylwetkami zbrojnych. Te ostatnie pozostawiają wiele do życzenia pod kątem artystycznym, dają jednak pewien obraz sylwetek żołnierzy walczących stron, a o to tutaj chodzi. Do minusów książki zaliczyłbym jednak brak map. O ile nie ma szczegółowych mapek dotyczących poszczególnych starć (co powiedzmy jest zrozumiałe przy ograniczonej ramowo syntezie), o tyle zupełnie brakuje mapki poglądowej ówczesnych Czech – przy nadmiarze wspominanych miast jest to pewne utrudnienie.

Podsumowując, książkę polecam jako zwartą syntezę wojen husyckich i pierwszy krok do dalszego zgłębiania tematu. Sam fakt poruszenia tematyki wojen husyckich jest godny pochwały, gdyż nie ma o tym zbyt wielu pozycji. Ogólnie daję książce ocenę dobrą, a za najlepszą część pracy uważam rozdział o taktyce wojsk husyckich i poszczególnych rodzajach broni (czytelnik na ponad 30 stronach znajdzie tutaj sporo ciekawych informacji).

Autor: Marcin Gawęda

Opublikowano 22.03.2024 r.