Rodzaje wojsk w DBR – objaśnienie, charakterystyka, zalety i wady

  • Drukuj

1. Wstęp
2. Mylące nazwy
3. Charakterystyka stopni wojsk
4. Wpływ skali terenu na wojsko
5. Charakterystyka rodzajów wojsk
6. Cztery zdania na koniec

1. Wstęp
System De Bellis Renationis (DBR), którego autorami są Phil Barker i Richard Bodley Scott, jest dość prostym i szybkim systemem do historycznych gier bitewnych, umożliwiającym rozgrywanie bitew z okresu tzw. renesansu, a dokładniej rzecz ujmując z okresu od 1494 do 1700 roku. Jest on jednak, podobnie jak system DBM dotyczący okresu średniowiecza i starożytności, nieco bardziej skomplikowany niż system DBA. Może o tym świadczyć choćby wielkość tego artykułu w porównaniu z podobnym dotyczącym DBA!

Przepisy te, podobnie jak inne przepisy z serii De Bellis tych samych autorów, umożliwiają rozgrywanie bitew wszelkimi armiami z tego okresu, nawet tak egzotycznymi jak armie Indian czy kolonistów z obu Ameryk. Intencją autorów było przedstawienie w miarę prostych przepisów i jednocześnie zachowanie w pełni klimatu bitew i wyzwań, które stawiały one generałom. W związku z tym m.in. wprowadzili specjalny podział wojsk według sytemu umożliwiającego wyodrębnienie jak najmniejszej liczby ich rodzajów mogących być jednocześnie uniwersalnie stosowanych do całego tego okresu i do wszelkich armii. Jest to zresztą jeden z wyróżniających elementów całej serii przepisów DB.

W związku z powyższym w pierwszej kolejności wojska w tych przepisach są klasyfikowane ze względu na metody walki a nie ze względu na ich uzbrojenie i pancerz, jak robiono w innych wcześniejszych przepisach i nadal robi się w niektórych nowszych.

To założenie należy sobie zdecydowanie przyswoić przed jakimkolwiek zapoznawaniem się z tymi przepisami gdyż inne, tradycyjne podejście, budzi natychmiast cały szereg zastrzeżeń!

W tym jednak wypadku pokuszono się o nieco większe rozróżnienie wojsk i w odróżnieniu od najprostszych przepisów z serii DB, jakimi są De Bellis Antiquitatis (DBA), wojska w obrębie każdego rodzaju podzielono według stopni skuteczności w odniesieniu do średniej. Przy czym na ocenę takiej skuteczności wpływają różnice morale, wyszkolenia, wyposażenia i mobilności, a nie tylko prestiż danych wojsk w danym okresie w odniesieniu do podobnych wojsk we własnej armii i armiach przeciwników. Listy armii w tym systemie nie narzucają odgórnie jedynego składu, zawierają jedynie sugestie możliwych wojsk i ich maksymalnej liczby, pozostawiając wybór składu armii konkretnemu graczowi. Jedynym ograniczeniem jest liczba punktów, za jaką mają być wystawione wojska do konkretnej bitwy, co również ustalają sami gracze.

2. Mylące nazwy
Powyżej przedstawione, nieco nowatorskie, założenie klasyfikacji ze względu na metody walki wprowadza za sobą kolejny problem dla czytelnika tych przepisów, przyzwyczajonego do tradycyjnych pojęć wojskowości. Tak podzielone wojska należało bowiem jakoś nazwać, w sposób w miarę uniwersalny dla tego okresu historii, przy jednocześnie bardzo różnorodnych armiach. Na dodatek niektóre rodzaje wojsk klasyfikowane są pod tą samą nazwą również w przepisach tych samych autorów dotyczących wcześniejszego okresu, o czym pisałem już w podobnym artykule na temat wojsk w DBA. W związku z tym, co najmniej niektórych nazw rodzajów wojsk w DBR, nie można rozumieć dosłownie! Choć moim zdaniem przynajmniej w stosunku do przepisów dotyczących starożytności i średniowiecza sytuacja jest dużo lepsza.

Najbardziej mylącymi – moim zdaniem – nazwami (zarówno w oryginale, jak i w polskiej propozycji nazwy) jest grupa wojsk, których nazwę zaczerpnięto od nazwy broni, takie jak Lance (ang. Lance) czy też Pistolety (ang. Pistols). No bo skąd takie nazwy, skoro klasyfikacja opiera się na metodach walki a nie broni?!

Drugi rodzaj mylących nazw to nazwy historyczne mniej lub bardziej konkretnych wojsk takie jak Spahisi (ang. Sipachis) (no bo skąd np. turecka jazda w armii polskiej czy rosyjskiej?!).

Problemy może również budzić podstawowy podział na cztery grupy wojsk. Co prawda do Piechoty (ang. Foot), z nieco dziwnych wojsk zalicza się jedynie Dragonów, a do Kawalerii (ang. Cavalry), jedynie Wielbłądy, jednakże większe zamieszanie budzi jedna z dwóch nowych grup jaką jest Asysta (ang. Train), do której zalicza się wszelkie wojska w pewnym sensie pomocnicze takie, jak np. Artylerię, Wozy bojowe i Pontonierów, ale również egzotyczne, takie jak Słonie i coś co na pewno nie jest wojskiem, tzn. Bagaże. Czwarta grupa wojsk nie budzi właściwie problemów jest nią bowiem Marynarka (ang. Naval), do której zalicza się Okręty, Galery i Łodzie.

Dlatego właśnie gracze i osoby czytające chociażby opisy bitew muszą pamiętać, że nazw tych nie można rozumieć dosłownie.

Dla lepszego zrozumienia tych pojęć oraz dla przybliżenia samych przepisów spróbuję poniżej wyjaśnić jak należy rozumieć poszczególne nazwy wojsk w DBA, a przy okazji przedstawić krótką ich charakterystykę i ocenę możliwości ich użycia w grze.

Zacznę jednak od czegoś innego.

3. Charakterystyka stopni wojsk
Jak już wspomniałem wcześniej, każdy rodzaj wojska w tych przepisach jest dzielony dodatkowo na stopnie skuteczności. Stopni tych przewidziano w przepisach pięć. Przy czym należy od razu podkreślić, że jedynie trzy rodzaje wojsk (Artyleria, Okręty i Łodzie) są klasyfikowane we wszystkich pięciu stopniach. Większość z pozostałych rodzajów wojsk jest klasyfikowane w czterech stopniach. Zdarza się jednak, że niektóre dzielone są jedynie na dwa, lub jak to ma miejsce w przypadku Pontonierów, nie ma wcale podziału na stopnie, gdyż wszyscy Pontonierzy są jednego stopnia (O).

Poniżej przedstawiam krótką charakterystykę poszczególnych stopni. W dalszej części, przy opisywaniu rodzajów wojsk, będę tylko podawał informacje na ile stopni dzielony jest dany rodzaj wojsk i jakie konkretne historyczne wojska z danego rodzaju zostały zaliczone do danego stopnia.

Poniżej przedstawiam opis tych stopni.

Wyższy (ang. Superior, S)* – do tego stopnia zaliczane są wojska wyróżniające się znacząco sprawnością. Koszt wojsk tego stopnia w danym rodzaju jest zawsze najwyższy. Strata wojsk stopnia (S) w prawie połowie rodzajów wojsk jest liczona podwójnie przy rozstrzyganiu, która armia przegrała. Stopień ten wpływa na możliwości ruchów niektórych rodzajów wojsk. I tak: Miecze, Artyleria, Okręty i Galery tego stopnia zmniejszają swój ruch poza drogami o 50 kroków, co jest dotkliwe zwłaszcza dla dwóch pierwszych rodzajów wojsk, zmniejsza bowiem ich ruchliwość o połowę, a nawet uniemożliwia poruszanie się w niektórych terenach. Z kolei Piki (S) w dobrym terenie dodają do swojego ruchu 50 kroków, co bardzo poprawia ich manewrowość. Stopień ten ma również wpływ na wynik walki gdyż, jeżeli ostateczny wynik elementu tego stopnia w walce w zwarciu jest mniejszy od wyniku przeciwnika, to element taki dodaje sobie 1 do swojego wyniku. Dzięki temu często taki element ratuje się nawet przed zniszczeniem. Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku walki w zwarciu z Artylerią lub Słoniami. Ponadto elementy tego stopnia dodają również 1 przy przegranej, jeśli są ostrzeliwane przez Łuki. Same zaś wygrywając dodają 1 jeśli strzela Artyleria lub Łuki stopnia (S) lub jeśli Strzelcy (S) walczą w zwarciu. Dzięki temu element stopnia (S) może łatwiej wyeliminować przeciwnika.

Zwykły (ang. Ordinary, O)* – do tego stopnia zaliczane są wszystkie wojska niewyróżniające się w sposób specjalny, a stanowiące główną część każdego rodzaju wojska wydzielonego w tych przepisach. Koszt wojsk tego stopnia jest różny w zależności od rodzaju. Zawsze jest niższy niż wojsk stopnia (S) i (poza Bagażami) wyższy niż stopnia (I). W odniesieniu do stopnia (F) tylko w jednym wypadku koszt wojska stopnia (O) jest wyższy od wojsk stopnia (F), może być jednak taki sam w niektórych rodzajach wojsk. Natomiast koszt wojsk stopnia (X) jest zawsze wyższy lub niższy. Stopień ten nie wpływa na ruchliwość ani na walkę wojsk.

Niższy (ang. Inferior, I)* – do tego stopnia zaliczane są wojska rozpoznawane jako słabe lub mające mniejszą sprawność niż przeciętna dla danego rodzaju wojsk. Koszt wojsk tego stopnia jest zwykle najniższy w porównaniu z kosztem wojsk innych stopni w tym samym rodzaju wojska. Jednakże w przypadku Lekkiej Jazdy jest równy z kosztem wojska stopnia (F), a w przypadku Bagaży z kosztem Bagaży stopnia (O). Stopień ten ma również wpływ na wynik walki, gdyż jeżeli ostateczny wynik elementu tego stopnia w walce w zwarciu jest mniejszy lub równy wynikowi przeciwnika, to element taki odejmuje sobie 1 od swojego wyniku. Element stopnia (I) również odejmuje sobie 1 od swojego wyniku, (ale tylko, jeśli jego wynik jest mniejszy), kiedy sam strzela lub jest ostrzeliwany na lądzie przez Łuki. Jak łatwo się domyślić, może to być bardzo przykre dla takiego elementu, zwłaszcza w walce w zwarciu.

Szybki (ang. Fast, F)* – do tego stopnia zaliczane są wojska lżej opancerzone, ale jednocześnie szybciej poruszające się niż inne wojska tego samego rodzaju, a często również bardziej agresywne. Koszt wojsk tego stopnia jest zawsze niższy od kosztu wojsk stopnia (S), zwykle wyższy w porównaniu z kosztem wojsk stopnia (I) i równy z kosztem wojsk stopnia (X) w tym samym rodzaju wojska. Co do wojsk stopnia (O) to możliwe są wszystkie trzy opcje, tzn. koszt wojska tego stopnia może być niższy, równy lub wyższy od wojska stopnia (O). Stopień ten wpływa na możliwości ruchów niektórych rodzajów wojsk. I tak: Lekka Jazda, Wielbłądy, Miecze, Artyleria, Okręty, Galery i Łodzie tego stopnia zwiększają swój ruch poza drogami o 50 kroków, co poprawia ich manewrowość. Wszystkie zaś wojska tego stopnia zwiększają swój ruch o 50 kroków, o ile ruch taki skończy się walką z przeciwnikiem. Stopień ten ma wpływ na wynik walki, ponieważ jeżeli ostateczny wynik elementu tego stopnia w walce w zwarciu w czasie tury wroga jest mniejszy od wyniku przeciwnika, to element taki odejmuje sobie 1 od swojego wyniku. Jeśli zatem przeciwnik wytrzyma pierwszą walkę, lub jeśli pomimo przewagi w ruchach to przeciwnik zaatakuje wojsko stopnia (F), to może to dać przykre skutki. Element stopnia (F) również odejmuje sobie 1 od swojego wyniku, (ale tym razem, jeśli jego wynik jest większy od przeciwnika), kiedy sam strzela. W tym wypadku powoduje to, że ostrzał takich wojsk będzie mniej niszczący.

Wyjątek (ang. Exception) (ang. X)* – do tego stopnia zaliczane są wojska specjalne w danym rodzaju, których działania, a przede wszystkim skuteczność, może być bardzo różna. Występuje on jedynie w 5 rodzajach wojsk, a ich koszt jest jedynie zawsze niższy od wojsk stopnia (S) i wyższy od wojsk stopnia (I). Strata niektórych wojsk stopnia (X) nie jest brana pod uwagę przy rozstrzyganiu, która armia przegrała. Stopień ten wpływa na możliwości ruchów niektórych rodzajów wojsk. I tak: Artyleria, Okręty i Łodzie tego stopnia zwiększają swój ruch poza drogami o 50 kroków, co poprawia ich manewrowość. Wszystkie zaś wojska tego stopnia zwiększają swój ruch o 50 kroków o ile ruch taki skończy się walką z przeciwnikiem. Stopień ten ma również wpływ na wynik walki jednak w tym przypadku wpływ ten jest dość nieprzewidywalny. Niezależnie bowiem, czy wojska tego stopnia wygrywają czy przegrywają, jak również niezależnie czy walczą w zwarciu czy też strzelają, jeżeli ich przeciwnikiem jest jakakolwiek Kawaleria, Piki, Słonie lub Wozy Bojowe dodają sobie 2, jeśli ich ostateczny wynik jest liczbą parzystą, natomiast niezależnie od przeciwnika oddziały tego stopnia odejmują 2, jeśli ich ostateczny wynik jest liczbą nieparzystą.

4. Wpływ skali terenu na wojsko
W systemie DBR rozróżnia się dwie skale terenu, tzw. normalną i zmniejszoną. Mają one wpływ na rozgrywkę, gdyż niektóre zasady dotyczące wojsk są uzależnione od skali terenu, jaki gracze używają do walki. Można wyodrębnić kilka grup tych wpływów:

1. W normalnej skali wojska wykazują się większą manewrowością i zwłaszcza kawaleria jest zdolna do niespodziewanych i szybkich zagonów.

2. W zmniejszonej skali nie jest możliwe strzelanie z więcej niż jednego (pierwszego) elementu stojącego w kolumnie, zaś w skali normalnej w pewnych wypadkach jest to możliwe.

3. W normalnej skali istnieje znacznie więcej możliwości wspierania walki w zwarciu przez drugi element takich samych wojsk stojących w kolumnie, niż w skali zmniejszonej, choć z drugiej strony w zmniejszonej skali do wsparcia pikinierów wystarcza jeden element wspierający od tyłu, gdy tymczasem w normalnej skali dla uzyskania podobnego efektu potrzeba aż 3 innych elementów pikinierów.

4. W zmniejszonej skali Pistolety przeciwko piechocie, a Piki przeciwko kawalerii mają o 1 większą siłę niż w skali normalnej.

Różnice te (oczywiście poza pierwszą) prawdopodobnie, przynajmniej moim zdaniem, wynikają z tego, że użycie skali zmniejszonej sugeruje się przy grach mniejszymi armiami za 100 do 250-300 pkt. Wówczas w grze bierze udział mniej wojska, a element reprezentuje znacznie więcej ludzi (żołnierzy) niż w skali normalnej.

Dla dalszej charakterystyki wojsk znaczenie ma właściwie jedynie kwestia wparcia dawanego Pikom i siły początkowej wojsk, żeby jednak nie komplikować za bardzo sprawy, jak również dlatego, że dotychczas raczej rozgrywałem większość bitew w tym systemie z zastosowaniem zmniejszonej skali terenu, dalszy opis wojsk będzie odnosił się do takiej sytuacji, a kwestie różnic zakończę na tym krótkim ich zasygnalizowaniu.

5. Charakterystyka rodzajów wojsk
Na wstępie jedna drobna uwaga. Pisząc dalej o siłach poszczególnych rodzajów wojsk przeciwko wojskom w poszczególnych grupach ograniczam się do Piechoty, Kawalerii i Asysty, nie wspominając o Marynarce. Robię to świadomie i celowo, taki właśnie podział zastosowano bowiem w przepisach, gdyż siła poszczególnych wojsk przeciwko Marynarce jest taka sama jak przeciwko Asyście.

A) Kawaleria, czyli Lance, Pistolety, Spahisi, Lekka Jazda oraz Wielbłądy

Lance (ang. Lancers, Ln)* – reprezentują europejską jazdę w pełnej lub częściowej zbroi metalowej, uzbrojoną w ciężkie lance (kopie), zdolną przede wszystkim do wykonania szarży z zamiarem przebicia się przez wroga i zniszczenia jego zarówno poprzez ciężar uderzenia, jak i impet. Mają zrównoważoną średnią siłę +3 przeciwko Kawalerii, Piechocie i Asyście. Ponoszą ujemny modyfikator -2 za walkę w złym terenie. Są siłą zdolną do przełamania przeciwnika, równie groźną dla Piechoty, jak i Kawalerii. Są bardzo skuteczne, gdyż większość rodzajów wojsk niszczą przy minimalnej przewadze, choć często tylko w swojej turze walki, co ma zapewne odzwierciedlać ich przełamującą siłę w chwili uderzenia (nawiązania walki). Po każdej wygranej walce w zwarciu muszą wykonać ruch pościgu, co nie zawsze jest dla nich korzystne. Tylko nieliczne wojska, takie jak Słonie oraz Łuki (S) (te ostatnie jednak nie zawsze i tylko w walce w zwarciu) mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. Podwójna przewaga przeciwnika zawsze je niszczy. Występuje w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: francuscy żandarmi do 1561 roku i angielska stara szlachta do 1560 roku.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: włoscy kondotierzy w pełnym pancerzu.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk jest: szkocka regularna kawaleria pozbawiona broni palnej z 1644 roku.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: hiszpańscy i angielscy pół-lansjerzy (demilancer), Japończycy po 1542 roku i polska husaria przed 1689 rokiem.

Pistolety (ang. Pistols, Pi)* – reprezentują europejską jazdę w częściowej zbroi, uzbrojoną w co najmniej parę pistoletów i używającą ich do ostrzału na koniec szarży, albo w karakolu. Zdolną w niektórych wypadkach do wykonania szarży z zamiarem przebicia się przez wroga zarówno poprzez ciężar uderzenia, jak i impet. Mają wysoką siłę +4 przeciwko Kawalerii, średnią siłę +3 (lub wysoką +4 jeśli skala terenu jest zmniejszona) przeciwko Piechocie i niską +2 przeciw Asyście. Ponoszą ujemny modyfikator -2 za walkę w złym terenie. Pomimo swej nazwy tylko jeśli są stopnia (I) mogą strzelać. Są siłą zdolną do przełamania większości Piechoty, z Kawalerii zaś są groźne raczej tylko dla innych Pistoletów. Przy minimalnej przewadze niszczą właściwie tylko Piechotę. Na dodatek Strzelców tylko w swojej turze walki, co ma zapewne odzwierciedlać ich przełamującą siłę w chwili uderzenia (nawiązania walki). Również przy minimalnej przewadze, ale przy walce ostrzałem zmuszają Spahisów do dalekiego odwrotu. Jeżeli są stopnia (F), po każdej wygranej walce w zwarciu muszą wykonać ruch pościgu, co nie zawsze jest dla nich korzystne. Przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce mogą je zniszczyć Lance i Pistolety (F), Pistolety (S) lub (O) w turze wroga z parzystym wynikiem lub Spahisi, ale w turze Pistoletów. Podwójna przewaga przeciwnika prawie zawsze je niszczy, jedynie taka przegrana w walce z Pikami w dobrym terenie powoduje ich daleki odwrót.

Zawsze mogą zostać spieszeni i rozstawieni jako Miecze (O), żeby szturmować fortyfikacje wroga.

Występują w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: kirasjerzy w 3/4 pancerzach, atakujący kawalerię przeciwnika w kłusie i używający broni palnej dopiero w momencie walki wręcz, tacy jak hugenocka szlachta po 1572 roku, czy kirasjerzy cesarscy lub łotewscy w czasie wojny 30-letniej.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: kawalerzyści w metalowych półpancerzach (kirysach), atakujący kawalerię przeciwnika kłusem i używający broni palnej tuż przed walką wręcz, tacy jak szwedzcy rajtarzy Gustawa Adolfa po 1621 roku, czy kawaleria Parlamentu Asocjacji Wschodniej i Nowego Wzoru z czasu angielskiej wojny domowej.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: kawalerzyści w pancerzach 3/4 lub gorszych, którzy zamiast szarżować na przeciwnika krążą i strzelają lub zatrzymują się i strzelają, tacy jak niemieccy najemni rajtarzy z 1543 roku, czy arkebuzerzy z wojny 30-letniej.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk jest: Kawaleria, czasami nawet bez skórzanych koletów lub bez pistoletów, atakująca kawalerię przeciwnika w galopie na białą broń, lub używająca broni palnej dopiero w momencie walki wręcz, tacy jak fińscy „Hakkapelitta” Gustawa Adolfa lub kawaleria Rojalistów z czasu angielskiej wojny domowej.

Spahisi (ang. Sipachis, Si)* – reprezentują jazdę azjatycką lub wschodnioeuropejską w kolczugach, równie dobrze szarżującą, jak i nękającą wroga ostrzałem. Może być uzbrojona w łuki, oszczepy, lance, albo później muszkiety czy inną broń palną. Mają zrównoważoną średnią siłę +3 przeciwko Kawalerii, Piechocie i Asyście. Ponoszą ujemny modyfikator -2 za walkę w złym terenie. Są siłą zdolną do przełamania przeciwnika, szczególnie groźną dla większości Piechoty (choć nie Pik). Są bardzo skuteczni, gdyż wiele rodzajów wojsk niszczą przy minimalnej przewadze, choć często tylko w swojej turze walki, co ma zapewne odzwierciedlać ich przełamującą siłę w chwili uderzenia (nawiązania walki). Tylko Lance mogą ich zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. Wykonują jednak daleki odwrót przy takiej przegranej spowodowanej ostrzałem Pistoletów lub Strzelców. Podwójna przewaga przeciwnika prawie zawsze ich niszczy, jedynie taka przegrana w walce z Pikami w dobrym terenie powoduje ich daleki odwrót. Zawsze mogą zostać spieszeni i rozstawieni jako Miecze, żeby szturmować fortyfikacje wroga, albo, jeśli tak określa ich lista armii, (np. w przypadku Turków Osmańskich), mogą zostać rozstawieni jako Łucznicy na elemencie marynarki.

Występują w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy w kolczugach uzbrojeni w łuki i lance lub jeźdźcy na koniach chronionych kolczugą (pancerzem z płytek), tacy jak np. wcześni osmańscy qapukulu,

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy w kolczugach raczej nieuzbrojeni w łuki i lance na niechronionych koniach, tacy jak większa część perskiej kawalerii, czy spora część polskich pancernych przed uzbrojeniem ich w spisy.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy głównie bez pancerza z mieczem, włócznią i oszczepem, tacy jak np. osmańscy spahisi z prowincji po 1595 roku.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy głównie nieopancerzeni, ale z wysokim morale, uzbrojeni w pistolety, często w karabin, tacy jak np. osmańscy qapukulu po 1625 roku.

Lekka Jazda (ang. Light Horse, LH)* – reprezentują wszelkich lżejszych jeźdźców walczących w luźnym szyku, krążąc głównie wokół wroga, nękając go i unikając jego szarży. Pomimo tego, że działania LJ polegały głównie na ostrzale lub obrzucaniu przeciwnika różnego typu pociskami, wojska te tylko stopnia (I) mogą prowadzić walkę poprzez strzelanie. W innych wypadkach ostrzał ten został uwzględniony w tych przepisach jako element walki w zwarciu. Ma zrównoważoną, choć niską siłę +2 przeciwko Kawalerii, Piechocie i Asyście. Ponosi ujemny modyfikator -2 za walkę w złym terenie. Jest stosunkowo bardzo mało skuteczna, gdyż przy minimalnej przewadze niszczy jedynie Dragonów, Łuki lub Harcowników. Spośród wszelkich rodzajów wojsk LJ ma największą mobilność choć dopiero przy poruszaniu się pod drodze jest to bardzo widoczne. Dodatkową jej zaletą jest dość duża odporność na zniszczenie, choć z drugiej strony nawet przy niewielkiej przewadze jest zwykle zmuszona do zdecydowanego odwrotu. Przy podwójnej przewadze jest niszczona przez większość wojsk w walce w zwarciu i zmuszana do dalekiego odwrotu przez jakikolwiek ostrzał.

Występuje w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy głównie uzbrojeni w łuki lub lekkie kusze, ale chętni do szarży na przeciwnika w celu wywołania zamieszania w jego szeregach, tacy jak np. Tatarzy.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy głównie uzbrojeni w oszczepy i/lub lekkie włócznie, tacy jak np. genitors czy stradioci.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy głównie uzbrojeni w muszkiet kołowy lub arkebuz skałkowy, tacy jak np. francuscy argoulets do 1562 roku lub arkebuzerzy po 1562 roku.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: jeźdźcy uzbrojeni w łuki lub lekkie kusze i zawsze niechętni do wykonywania szarży, tacy jak np. tureccy akyndży.

Wielbłądy (ang. Camelry, Cm)* – reprezentują wojowników jeżdżących na wielbłądach. Mają wysoką siłę +4 przeciwko Kawalerii i niską +2 przeciwko Piechocie i Asyście. Ponoszą ujemny modyfikator -2 za walkę w złym terenie. Jeśli są stopnia (S), są siłą zdolną do przełamania przeciwnika, równie groźną dla Piechoty, jak i Kawalerii. Jeśli są tego stopnia, są dość skuteczne, gdyż wiele rodzajów wojsk niszczą przy minimalnej przewadze, choć często tylko w swojej turze walki, co ma zapewne odzwierciedlać ich przełamującą siłę w chwili uderzenia (nawiązania walki). Po każdej wygranej walce w zwarciu Wielbłądy stopnia (S) muszą wykonać ruch pościgu, co nie zawsze jest dla nich korzystne. Tylko Słonie i znów tylko jeśli Wielbłądy są stopnia (S), mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. W innym wypadku wykonują daleki odwrót. Podwójna przewaga przeciwnika prawie zawsze je niszczy, jedynie taka przegrana w walce z Pikami w dobrym terenie (jeśli nie są to wielbłądy stopnia (S)) powoduje ich daleki odwrót. Występują w 3 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: budzący postrach, fanatyczni jeźdźcy na wielbłądach walczący wyłącznie wręcz, tacy jak Tuaregowie.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: pozostali jeźdźcy na wielbłądach walczący jeżdżąc wierzchem lub po spieszeniu.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: wyjątkowo dobrze jeżdżący zwiadowcy na szybkich wielbłądach, tacy jak Beduini.

B) Piechota czyli Dragoni, Piki, Miecze, Strzelcy, Łuki, Harcownicy, Grupy Walczące i Hordy

Dragoni (ang. Dragoons, Dr)* – reprezentują wszystkie wojska poruszające się na tanich koniach, ale przeznaczone do walki pieszej przy użyciu broni palnej piechoty. Wliczani są tu również wcześniejsi arkebuzerzy na kucykach, wprowadzeni przez Strozziego w 1543 roku. Mają niską siłę +2 przeciwko Kawalerii i średnią +3 przeciwko Piechocie i Asyście. Nie są siłą zdolną do przełamania przeciwnika. Wojska te we wszystkich rodzajach mogą strzelać, jednakże jeśli są stopnia (I) na o połowę mniejszy zasięg niż pozostali, odzwierciedla to rodzaj uzbrojenia jaki posiadają wojska tego stopnia, tj. arkebuzy, a nie muszkiety, jak tego rodzaju wojska innych stopni. Przy minimalnej przewadze niszczą tylko Harcowników. Ich zaletą jest natomiast szybkość poruszania się równorzędna z szybkością większości kawalerii, mogą więc jej towarzyszyć lub szybko zajmować trudny teren. Innym plusem jest odporność na zniszczenie, o ile nie zostaną zaskoczeni przez Kawalerię w dobrym terenie. Przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce w zwarciu niszczy je tylko Kawaleria, jeśli dopadnie ich w dobrym terenie. Podwójna przewaga przeciwnika niszczy je, jednak tylko jeśli Kawaleria dopadnie ich w dobrym terenie, w innych wypadkach powoduje jedynie ich daleki odwrót. Występują w 3 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: Dragoni uzbrojeni w muszkiety skałkowe.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: Dragoni uzbrojeni w muszkiety kołowe.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: konni arkebuzerzy uzbrojeni w arkebuzy kołowe, tacy jak wspomniani wyżej dragoni Strozziego czy też turecka konna piechota.

Piki (ang. Pikes, Pk)* – reprezentują wszelkie zwarte formacje piechoty walczącej pikami, władając nimi obiema rękami. Początkowo walczący w bardzo głębokich formacjach i równie groźnych dla Piechoty, jak i Kawalerii, ale później zwykle w płytszych formacjach, połączeni ze Strzelcami i ograniczający się raczej do obrony tych ostatnich przed Kawalerią. Mają wysoką siłę +4 (lub bardzo wysoką +5 jeśli skala terenu jest zmniejszona) przeciwko Kawalerii, średnią +3 przeciwko Piechocie i niską +2 przeciwko Asyście. Jako jedyny rodzaj Piechoty ponoszą ujemny modyfikator -2 za walkę w złym terenie. Ich szczególną cechą jest możliwość uzyskania wsparcia od tyłu od innego elementu Pik tworzącego z nimi kolumnę walcząc z Piechotą npla. Wówczas siła przeciwnika jest zmniejszana o 2! Przy normalnej skali terenu mogą dostać również +1 w walce z każdym przeciwnikiem. Wsparcie to jest możliwe jednak tylko w dobrym terenie. Przy takim wsparciu Piki stają się naprawdę groźnym wojskiem. Ponadto jeśli Piki są wspomagane z boku przez strzelców, to walcząca z nimi kawaleria zmniejsza swoją siłę o kolejne 1! Moim zdaniem bardzo dobrze oddaje to zdolność walki Pik, tj. są zawsze bardzo skuteczne przeciw Kawalerii, koniecznie w głębszej formacji, jeśli chcą atakować Piechotę, i wrażliwe na ostrzał artylerii.

Mogą nie wydawać się groźne, gdyż przy minimalnej przewadze nie niszczą nikogo, ale przy takich modyfikatorach jak podałem powyżej nie jest dla nich trudne uzyskanie podwójnej przewagi nad przeciwnikiem w walce w zwarciu.

Tylko nieliczne wojska takie jak Pistolety w turze Pik lub Lance, Wielbłądy (S) i Miecze (F) w turze wroga mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. Podwójna przewaga przeciwnika zawsze je niszczy.

Występują w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: Szwajcarzy lub Kornwalijczycy podczas angielskiej wojny domowej.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: landsknechci czy wcześni Szwedzi.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: Szkoci przed 1512 rokiem uzbrojeni w krótszą pikę lub włócznię, lub niezdyscyplinowani, tacy jak Francuzi, Włosi lub Rosjanie.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: oddziały weteranów, których żołnierze porzucili pancerze dla polepszenia swojej ruchliwości, lub ich strzelcy są bez wystarczającej ilości amunicji.

Strzelcy (ang. Shot, Sh)* – reprezentują każdą piechotę strzelającą w formacji, z ręczną bronią palną. Mają niską siłę +2 przeciwko Kawalerii, wysoką +4 przeciwko Piechocie i średnią +3 przeciwko Asyście. Nie są raczej siłą zdolną do przełamania przeciwnika. Wojska te we wszystkich rodzajach mogą strzelać, jednakże jeśli są stopnia (I) lub (F), mają o połowę mniejszy zasięg niż pozostali. Odzwierciedla to głównie rodzaj uzbrojenia jaki posiadają wojska tego stopnia, ale również styl walki w odniesieniu do strzelców stopnia (F). Ich szczególną cechą jest możliwość uzyskania wsparcia z boku od elementu Pik lub Pistoletów innych niż (I) walcząc z Kawalerią lub Grupami Walczącymi npla. Ich siła jest wtedy zwiększana o 2!. Moim zdaniem bardzo dobrze oddaje to pomoc, jaką Piki i Pistolety dawały strzelcom osłaniając ich przed Kawalerią nieprzyjaciela. Nie są szczególnie groźne, gdyż przy minimalnej przewadze jedynie Strzelcy (F) w walce w zwarciu w swojej turze niszczą Strzelców, ale koncentrując ogień na jednym celu nie jest dla nich trudne uzyskanie podwójnej przewagi nad przeciwnikiem. Inna sprawa, że nie zawsze będą mogły strzelać przed rozpoczęciem walki wręcz, zwłaszcza, jeśli mają krótki zasięg ognia. Większość kawalerii takiej jak Lance, Spahisi, Pistolety (F) i inne Pistolety, jeśli wynik rzutu parzysty, Wielbłądy (S) walcząc z nimi w zwarciu w dobrym terenie oraz Strzelcy (F), Miecze i Grupy Walczące w walce w zwarciu, mogą ich zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. Może to jednak nastąpić tylko w turze wroga, co zapewne ma odzwierciedlać przełamującą siłę nieprzyjaciela w chwili uderzenia (nawiązania walki) ze strzelcami. Podwójna przewaga przeciwnika zawsze ich niszczy.

Występują w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: wojska uzbrojone w muszkiety skałkowe, później zaopatrzone we wtykane lub nasadzane bagnety, tacy jak fizylierzy, lub uzbrojenie w muszkiet kołowy i berdysz używany zarówno jako podpórka jak i śmiercionośna broń do walki wręcz, np. piechota typu polskiego po 1670 roku i rosyjscy strzelcy.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: wojska uzbrojone wyłącznie w różnego typu muszkiety i walczący wręcz za pomocą kolb lub tanich mieczy.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: wojska uzbrojone wyłącznie lub głównie w arkebuzy kołowe lub inną wczesną broń palną lub niedoświadczeni rekruci uzbrojeni w muszkiety.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: wojska uzbrojone w muszkiety, oddające salwę z bliska i atakujące natychmiast na białą broń, zamiast kontynuować ogień z muszkietów podczas kontrmarszu, tacy jak Szwedzi Gustawa Adolfa czy tureccy janczarzy.

Miecze (ang. Blades, Bd)* – reprezentują każdą walczącą w szyku zwartym piechotę mającą przede wszystkim zdolność do walki indywidualnej z piechotą przeciwnika, mieczami lub cięższą bronią typu topór czy halabarda, niemającą jednak faktycznie skutecznej broni przeciw jeźdźcom. Mają najwyższą siłę +5 przeciwko Piechocie (w walce w zwarciu) i średnią +3 przeciwko Piechocie (jeśli są ostrzeliwani), Kawalerii i Asyście. Nie są co prawda szczególnie groźne, gdyż przy minimalnej przewadze w walce w zwarciu niszczą jedynie w swojej turze Strzelców lub Piki, ale wysoka siła daje im duże szansę na podwójne zwycięstwo z każdą Piechotą poza Pikami w kolumnie. Dodatkową ich zaletą jest dość duża odporność na zniszczenie, choć raczej przez Piechotę w walce w zwarciu. Część Kawalerii takiej jak Lance, Spahisi, i Wielbłądy (S) oraz Strzelcy w walce w zwarciu mogą ich zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. Może to jednak nastąpić w przypadku Spahisów tylko w turze wroga (tj. Spahisów) lub w turze Mieczy w przypadku Strzelców, co zapewne ma odzwierciedlać ostatni ostrzał Strzelców przed nawiązaniem walki przez atakujące Miecze. Podwójna przewaga przeciwnika zawsze je niszczy. Występują w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: spieszeni ciężkozbrojni jeźdźcy w pełnym lub prawie pełnym pancerzu płytowym.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: wyszkoleni i dobrze uzbrojeni żołnierze, tacy jak irlandzcy galloglaich lub japońscy samuraje uzbrojeni w naginatę lub w yari.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: Aztekowie czy też austriaccy poborowi wieśniacy uzbrojeni w halabardy.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: Hiszpanie uzbrojeni w miecz i tarczkę lub japońscy ashigaru.

Łuki (ang. Bows, Bw)* – wojska te obejmują piechotę, która walczyła w dość spójnych formacjach z łukami, długimi łukami walijskimi lub kuszami. Mają wysoką siłę +4 przeciwko Kawalerii i niską +2 przeciwko Piechocie i Asyście. Wojska te we wszystkich rodzajach mogą strzelać. Nie są szczególnie groźne, gdyż przy minimalnej przewadze jedynie Łuki (S) niszczą Lance i tylko w turze, kiedy Lance wykonały ruch do kontaktu z nimi, (co zapewne ma odzwierciedlać ostatni ostrzał Łuków przed nawiązaniem walki przez atakujące je Lance). Z drugiej strony, wysoka siła daje im duże szanse na podwójne zwycięstwo, zwłaszcza z Kawalerią. Ich skuteczność bardzo wzrasta, jeśli więcej niż jeden element (maksymalnie 3) strzela do jednego npla. W takiej sytuacji stają się naprawdę groźni, nawet dla Piechoty. Przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce w zwarciu niszczy je tylko Kawaleria, jeśli dopadnie ich w dobrym terenie. Podwójna przewaga przeciwnika niszczy je zawsze. Występują w 3 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: angielscy łucznicy lub tureccy janczarzy.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: Francuzi, Włosi lub Hiszpanie uzbrojeni w kusze

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: wszelkiego typu Indianie.

Harcownicy (ang. Skirmishers, Sk)* – reprezentują każdą piechotę, rozproszoną i strzelającą indywidualnie, unikającą walki wręcz. Mają zrównoważoną, choć niską siłę +2 przeciwko Piechocie i Kawalerii i średnią +3 przeciwko Asyście. Wojska te stopnia (O) i (S) mogą strzelać, przy czym stopnia (O) mają o połowę krótszy zasięg. Wojska te mogą atakować od frontu tylko innych Harcowników lub wojska zaliczane do Asysty, wszystkie inne wojska mogą atakować tylko jeśli znajdują się one w trudnym terenie, albo jeśli atakują je od tyłu. Jedynie Harcownicy (X) nie podlegają tej zasadzie. Przy minimalnej przewadze jedynie Harcownicy stopnia (X) niszczą Wozy Bojowe. Cała Kawaleria i Dragoni w dobrym terenie w walce w zwarciu mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce, zaś Grupy Walczące przy takiej wygranej zmuszają ich do dalekiego odwrotu. Przy podwójnej przewadze są niszczeni przez większość wojsk w walce w zwarciu i zmuszeni do dalekiego odwrotu przez jakikolwiek ostrzał. Występują w 4 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: strzelcy uzbrojeni w precyzyjną broń ręczną, tacy jak austriaccy grencerzy lub Albańczycy w służbie tureckiej.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: strzelcy uzbrojeni w inną broń palną lub w kusze, tacy jak Włosi lub Niemcy

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: strzelcy uzbrojeni w łuki, proce lub oszczepy, tacy jak irlandzcy kerns.

(X): Przykładem historycznym takich wojsk są: wcześni grenadierzy rzucający wybuchające lub zapalające granaty, lub inni żołnierze z nietypową bronią.

Grupy Walczące (ang. Warband, Wb)* – reprezentują całą nieregularną piechotę, której najskuteczniejsza taktyka polegała na szybkim, zmasowanym biegu do kontaktu. Mają średnią siłę +3 przeciwko Piechocie i Asyście oraz niską siłę +2 przeciwko Kawalerii. Przy minimalnej przewadze niszczą Strzelców. Po każdej wygranej walce muszą wykonać ruch pościgu, co nie zawsze jest dla nich korzystne. Tylko Lance i Wielbłądy (S) w dobrym terenie mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce, zaś strzelająca Artyleria lub Marynarka przy takiej wygranej zmuszają je do dalekiego odwrotu. Podwójna przewaga niszczy je zawsze. Występują w 3 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: religijni fanatycy myślący tylko o szarży, tacy jak tureccy „layalarsi”.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: niezdyscyplinowani tubylcy, którzy niecierpliwili się, żeby zaszarżować na przeciwnika, tacy jak szkoccy klanowi.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: lekko uzbrojeni wojownicy preferujący urządzanie zasadzek, tacy jak np. inkascy wojownicy.

Hordy (ang. Hordes, Hd)* – reprezentują wszystkie wojska o bardzo złym uzbrojeniu i umiejętnościach. Ich jedyna wartość bojowa tkwi w liczebności i gęstości. Mają zrównoważoną, ale niską siłę +2 przeciwko Piechocie, Kawalerii i Asyście. Przy minimalnej przewadze nie niszczą nikogo. Jeśli są stopnia (S), po każdej wygranej walce muszą wykonać ruch pościgu, co nie zawsze jest dla nich korzystne. Tylko Lance i Wielbłądy (S) w dobrym terenie mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce, zaś strzelająca Artyleria lub Marynarka przy takiej wygranej zmuszają je do dalekiego odwrotu. Podwójna przewaga niszczy je zawsze. Występują w 3 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: fanatycy religijni źle uzbrojeni, motłoch bez doświadczenia składający się z wygłodniałych bandytów, czy rabusie.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: wieśniacy z prowizorycznym uzbrojeniem, czy czeladź obozowa.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk jest: niezorganizowany motłoch pełen entuzjazmu, uzbrojony w prowizoryczną broń stosowaną do walki w zasadzkach organizowanych w trudnym terenie.

C) Asysta czyli Artyleria, Pontonierzy, Wozy Bojowe, Słonie i Bagaże

Z tej grupy wojsk ograniczę się do szczegółowego omówienia jedynie dwóch rodzajów, gdyż pozostałe nie są właściwie używane do gry.

Artyleria (ang. Artillery, Art)* – reprezentuje całą broń prochową obsługiwaną zespołowo. Ma wysoką, zrównoważoną średnią siłę +3 przeciwko Piechocie, Kawalerii i Asyście. Wojska te wszystkich stopni mogą strzelać. Przy czym stosowane są dla niej 4 dystanse ognia uzależnione od stopnia. Artyleria (I) może strzelać na zasięg niewiele większy niż mogąca strzelać Piechota czy Kawaleria, zaś Artyleria (S) ma największy zasięg ognia, którym może pokryć niemalże całe pole walki. Dodatkowym ograniczeniem jest fakt, że Artyleria (S), (O) i (X) może strzelać tylko w turze wroga, o ile jest odprzodkowana i nie ruszała się lub nie odprzodkowywała się w swojej turze (kwestia zaprzodkowania nie dotyczy Artylerii (X)). Inne Artylerie, podobnie jak wszystkie inne wojska, strzelają w każdej turze bitwy. Przy minimalnej przewadze tylko Artyleria (S) lub (O) niszczy Wozy Bojowe, a Artyleria (S) inną Artylerię, ponadto strzałami zmusza Grupy Walczące i Hordy do dalekiego odwrotu. Jako jedyne wojska Artyleria (S) i (O) wymaga 2 pkt., aby ją poruszyć. Ponadto Artyleria (S) i (O) może się poruszać inaczej niż obracając się wokół osi tylko, jeśli ma dodatkowy element w postaci zaprzęgu artyleryjskiego. Nie może wykonać ruchu do walki w zwarciu i wspomagania takiej walki. Nie może również wchodzić na trudny teren. Wszystkie wojska mogą ją zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce w zwarciu, niewielka przegrana w wyniku ostrzału powoduje, że zaprzęgi Artylerii (S) lub (O) dezerterują, jeśli końcowy wynik Artylerii był liczbą parzystą, zapobiegając przyszłym ruchom innym niż obracanie się (same działa nie reagują), natomiast Artyleria (F) lub (X) wykonuje dalekie odejście. Podwójna przewaga w walce w zwarciu powoduje zdobycie dział przez nieprzyjaciela, a przy ostrzale niszczy Artylerię. Występuje w 5 podanych poniżej stopniach:

(S): Przykładem historycznym takich wojsk są: wielkie działa na nowoczesnym łożu kołowym, mogące poruszać się na polu bitwy pod warunkiem, że posiadają zwierzęta pociągowe, takie jak armaty, pół-armaty i culveriny. Także ciężkie nieruchome bombardy, jakich używali Turcy.

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: ruchome duże działa, takie jak pół-culveriny, sakery, miniory lub falcony.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: mniejsze działa strzelające kartaczami lub podobnymi pociskami na krótki zasięg, takie jak organki, działa skórzane lub 3-4 funtowe działa regimentowe Gustawa Adolfa.

(F): Przykładem historycznym takich wojsk są: długie lekkie działa przenoszone przez ludzi lub na wielbłądach, takie jak indyjskie zamburaki, czy umieszczone na łożu kołowym falconety ciągnięte przez pojedynczego konia.

(X): Przykładem historycznym takich wojsk są: wczesne rakiety, przenoszone przez ludzi lub zwierzęta juczne, jednorazowego użycia.

Pontonierzy (ang. Pontooneers, Pon)* – to wojska mogące położyć w czasie bitwy przenośny most.

Wozy Bojowe (ang. War Wagons, WWg)* – wojska te obejmują wszelkiego typu wozy, przy użyciu których walczono głównie poprzez strzelanie i które mogły manewrować podczas bitwy. Mają zrównoważoną wysoką siłę +4 przeciwko Piechocie, Kawalerii i Asyście. Przy minimalnej przewadze nie niszczą nikogo, ale wysoka siła daje im duże szanse na podwójne zwycięstwo, zwłaszcza z Pikami i Pistoletami. Jeśli są stopnia (O), mogą również strzelać i to nie tylko od frontu (jak inne strzelające wojska), ale i z boków. Nie mogą wykonać ruchu do walki w zwarciu i wspomagania takiej walki. Nie mogą również wchodzić na żaden trudny teren. Tylko Słonie, Harcownicy (X) i Artyleria (S) lub (O) mogą je zniszczyć przy uzyskaniu niewielkiej przewagi w walce. Podwójna przewaga niszczy je zawsze. Ponadto, jeśli się ich nie pokona podwójnie, nie ustępują pola. Występują w 2 podanych poniżej stopniach:

(O): Przykładem historycznym takich wojsk są: wozy z umieszczonymi wewnątrz strzelcami prowadzącymi ostrzał z łuków, kusz, lub broni palnej zza drewnianych osłon, takie jakich używali Polacy czy Turcy Osmańscy. W tej kategorii nie mieszczą się rosyjskie hulaj-gorody.

(I): Przykładem historycznym takich wojsk są: wozy mieszczące dowództwa lub przenośne relikwie, osłaniane przez piechotę.

Słonie (ang. Elephants, El)* – w tym wypadku nie ma większych wątpliwości, co to za wojska. W tym okresie jednak właściwie ich już nie używano, dlatego nie omawiam ich szczegółowo.

Bagaże (ang. Baggage, brak skrótu)* – nie jest to właściwie wojsko tylko logistyczne wsparcie armii z ograniczoną możliwością samoobrony. Jeśli jest stopnia (O), może się poruszać. Nie ma obowiązku wystawiania ich tak jak obozów w DBA.

D) Marynarka, czyli Okręty, Galery i Łodzie

Ograniczę się do ogólnego omówienia tej grupy wojsk, gdyż nie są one właściwie używane do gry.

Okręty, Galery i Łodzie (ang. Ships, Galleys i Boats, Shp, Gal, Bts)* – nie ma chyba większych wątpliwości, co to za wojska. Mają zrównoważoną silę +4 (Okręty), +3 (Galery) i +2 (Łodzie) przeciwko Piechocie, Kawalerii i Asyście. Okręty inne niż (X), wszystkie Galery i Łodzie (S) mogą strzelać, jednak na różnych dystansach, w większości równych lub niewiele większych niż strzelająca Piechota i Kawaleria. Przy minimalnej przewadze tylko jednostki (X) Marynarki w walce w zwarciu niszczą Marynarkę. Przy podwójnej przewadze w walce w zwarciu przeciwnik zdobywa Marynarkę, a niszczy ją ostrzał Artylerii lub Marynarki. Ostrzał innych wojsk powoduje jej dalekie odejście.

Okręty i Łodzie występują we wszystkich 5 stopniach, a Galery w 4 (bez X). Jednostki (X) Okrętów i Łodzi to wszelkiego typu brandery.

* – opis każdego rodzaju wojsk rozpoczynam proponowaną nazwą polską, nazwą angielską i skrótem angielskim stosowanym w przepisach i listach armii.

6. Cztery zdania na koniec
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje z jednej strony przybliżą czytelnikowi przepisy DBR, a może nawet zachęcą do zapoznania się z nimi i użycia ich do gry, z drugiej strony pozwolą lepiej zrozumieć sprawozdania z bitew w tym systemie.

Czym również oczywiście mam nadzieję zachęcić do przepisów DBR…

Jednocześnie zastrzegam, że o ile w podobnym artykule dotyczącym DBA, zawarłem prawie wszystkie ważniejsze zasady dotyczące wojsk w tamtym systemie, o tyle w tym artykule (pomimo tego, że jest on o wiele obszerniejszy) nie udało mi się zawrzeć co najmniej kilku zasad, które wpływają na walkę wojsk w tych przepisach. Jednakże – jak już mówiłem – to nie jest aż tak prosty system!

Autor: Greebo

Opublikowano 13.05.2011 r.

Poprawiony: piątek, 13 maja 2011 21:59