Informacje o książce
Autor: István Kovács
Tłumaczenie: Jerzy Snopek
Wydawca: Rytm
Rok wydania: 2010
Stron: 281
Wymiary: 21 x 14 x 2,5 cm
Oprawa: twarda
ISBN: 978-83-7399-416-5

Recenzja
Myślę, że każdy w naszym kraju zna powiedzenie „Polak, Węgier dwa bratanki...”. Chyba każdemu zaszczepiono w dzieciństwie myśl, że Węgry i Polska to bratnie narody (niezależnie od tego jak z tą przyjaźnią na przestrzeni wieków faktycznie było). I chyba każdy kto uczył się historii poznał osobę generała Józefa Bema (czy go zapamiętał to już inna sprawa). Niewielu z nas słyszało jednak o Władysławie Bentkowskim, Mieczysławie Woronieckim czy Kazimierzu Paprockim oraz kilkudziesięciu innych Polakach, którzy w okresie Wiosny Ludów walczyli w powstańczej armii węgierskiej, a wielu z nich zginęło na polach bitew lub zostało straconych po zakończeniu walk. István Kovács – węgierski historyk, autor kilkunastu książek dotyczących tematyki historycznych i kulturalnych kontaktów polsko-węgierskich w XIX wieku (m.in. „Józef Bem – bohater wiecznych nadziei”, wyd. 2009) przybliża czytelnikowi ich sylwetki.

Przechodząc do meritum recenzji: autor wprowadza czytelnika w temat krótko przedstawiając sytuację polityczną w Cesarstwie Austriackim w latach 1848 i 1849. Następnie opisuje stosunek powstańczych władz węgierskich do polskich ochotników, idee i okoliczność powstania Legionu Polskiego oraz jego szlak bojowy. Przy tej okazji dość szczegółowo analizuje najsłynniejsze epizody bojowe polskiej formacji, rozwiewając sporo mitów.

Po części wstępnej I. Kovács ukazuje czytelnikowi losy poszczególnych polskich ochotników według pewnego rodzaju schematu, opisując ich pochodzenie, życie przed 1848 rokiem, motywy, którymi się kierowali udając się na Węgry, ewentualne doświadczenie wojskowe, przebieg służby w powstańczej armii węgierskiej, okoliczności śmierci w 1849 r. lub ich dalsze losy po upadku Wiosny Ludów. Ciekawostką jest opis nieudanego zamachu na generała Józefa Bema, dokonanego przez jednego z polskich ochotników (polityczne spory rodaków przeniosły się za nimi na Węgry i nic nie mogło wpłynąć na ich wygaszenie). Autor, jako cudzoziemiec, bez emocjonalnego zaangażowania po którejkolwiek ze stron opisuje samo zdarzenie i jego wpływ na sytuację Polaków na Węgrzech.

Zakończeniem książki jest posłowie autorstwa Jerzego Snopka, w którym podsumowuje on znaczenie rewolucji węgierskiej lat 1848-1849 i wartość przekazania przyszłym pokoleniom wiedzy o Polakach, którzy w niej uczestniczyli. Niestety w polskim wydaniu recenzowanej pozycji nie zamieszczono informacji o bibliografii.

Reasumując, w mojej subiektywnej ocenie książkę warto przeczytać.

Autor: Paweł Zatryb

Opublikowano 06.08.2012 r.

Poprawiony: niedziela, 24 listopada 2019 09:15