Ostatni weekend był, przynajmniej dla mnie, bardzo bitewny. W sobotę brałem udział w VI Warszawskich Rozgrywkach Ligowych DBA będących pierwszym turniejem III sezonu Ogólnopolskiej Ligi DBA, który był częścią „Weekendu z Fantastyką” w Domu Kultury Rakowiec, a w niedzielę grałem w Agresorze wielką bitwę w systemie FoG.

Tym razem w Agresorze spróbowaliśmy odtworzyć wielkie historyczne starcie miedzy Tebami a Spartą – bitwę pod Leuktrami z 371 r. p.n.e. (prawdopodobnie rozegraną 3 lipca) . W grze, poza autorem niniejszego tekstu, wzięli udział Pablo (który zaplanował całą grę, ustalił siły obu stron i ich początkowe ustawienie) QR, Cisza, Radek (brat Pablo) i Paweł Zatryb. Kto gra po której stronie określiliśmy losowo.

Mnie przypadł zaszczyt dowodzenia razem z QR i Pablo armią tebańską. Pablo wprowadził też specjalny przepis, że tebańskie BG z włócznią w 4 szeregach mają jeden „+” w POA Starcia (Melee) (w FoG taka zasada dotyczy tylko Pik).

Gra zajęła nam ok. 7,5 godziny.

Walczące armie

Armia tebańska miała 13 BG i była minimalnie tańsza punktowo. Miała natomiast jako wodza naczelnego (C-in-C) Inspirującego dowódcę (IC). Drugi dowódca był Doświadczony (FC), a trzeci Niedoświadczony (TC). Do pogromu armia ta wymagała 13 punktów zniszczenia.

Niedoświadczony Dowódca (TC) objął dowodzenie nad BG nr 1 do 3 (tebańscy hoplici, 3 BG po 8 elementów) i nr 8-9 (jazda, 2 BG po 4 elementy).

Wódz naczelny (IC) objął dowództwo nad BG nr 4 do 7 (hoplici, 4 BG po 8 elementów).

Doświadczony Dowódca (FC) objął dowództwo nad lekkimi wojskami, BG nr 10 do 13 (4 BG po 8 elementów, Nr 10 Średnia Piechota (MF), pozostałe Lekka Piechota (LF), z tym że nr 12 była złożona z procarzy).

Z 13 BG tylko jedna (nr 13) miała Jakość (quality) Słabą (poor), a reszta Przeciętną (average). Jeśli zaś chodzi o przeszkolenie (training), to tylko jazda (BG nr 8 i 9) oraz tebańscy hoplici (BG nr 1 do 3) były Szkolone (drilled), reszta zaś była nieszkolona (undrilled).

W sumie armia liczyła 96 elementów, z czego 8 jazdy, 56 hoplitów, 8 średniej piechoty i 24 lekkiej piechoty.

Armia Sparty miała 15 BG i była droższa punktowo. Miała jednak słabszych dowódców. Wódz naczelny (C-in-C) i drugi dowódca byli Doświadczonymi Dowódcami (FC), a trzeci Niedoświadczonym (TC). Do pogromu armia ta wymagała 15 punktów zniszczenia.

Wódz naczelny (FC) objął dowodzenie nad BG nr 1 do 2 (spartańscy hoplici, 2 BG po 8 elementów) nr 10-11 (jazda Spartan 1 BG 6 elementów i jazda sojuszników 1 BG 4 elementy) oraz nr 15 (lekka piechota-procarze 1 BG 6 elementów).

Doświadczony Dowódca (FC) objął dowództwo nad BG nr 3 do 9 (hoplici, 7 BG po 8 elementów).

Niedoświadczony Dowódca (TC) objął dowództwo nad lekkimi wojskami, BG nr 12 do 14 (3 BG po 8 elementów, Nr 12 Średnia Piechota (MF), pozostałe Lekka Piechota (LF)).

Z 15 BG cztery (nr 5, 9, 10 i 11) miały Jakość (quality) Słabą (poor), a pozostałe 11 Przeciętną (average). Jeśli zaś chodzi o przeszkolenie (training), to tylko spartańscy hoplici (BG nr 1 do 2) byli Szkoleni (drilled), reszta zaś była nieszkolona (unddrilled).

W sumie armia liczyła 112 elementów, z czego 10 jazdy, 72 hoplitów, 8 średniej piechoty i 22 lekkiej piechoty.

Rysunek Pabla z rozstawieniem wojsk i numerami poszczególnych BG

PRZYGOTOWANIA DO BITWY

Teren został wystawiony historycznie, zgodnie z propozycją Pablo. Jak widać, poza drogą nie było wiele tego terenu.

Ustawienie stron przed bitwą (Sparta po lewej, Teby po prawej)

Dwaj generałowie tebańscy nie stoją jeszcze na pozycjach jakie mieli faktycznie rozpoczynając bitwę. Niedoświadczony Dowódca (TC) stoi za tebańską pięścią (3 BG hoplitów tebańskich), faktycznie zaś rozpoczął bitwę z jazdą, a Wódz naczelny (IC) stoi za środkową BG cienkiej linii sojuszniczych hoplitów. Faktycznie Wódz naczelny (IC) rozpoczął bitwę z hoplitami w podwójnej linii stojącej nieco z tyłu przy tebańskiej pięści.

Jak widać, pole bitwy było dużo większe niż normalnie używane standardowe 180 x 120 cm. Rozstawienie na standardowym stole takich sił było bowiem niemożliwe. Ostatecznie zagraliśmy bitwę na stole 240 x 180 cm.

Spartanie zostali rozmieszczeni zgodnie z przepisami 10 cali od swojej krawędzi stołu. Tebańczycy zaś zwłaszcza prawym skrzydłem wysunięci zostali daleko w przód, de facto do połowy pola walki.

BITWA

Armie ruszają na siebie

Rzutem kością określiliśmy która strona ma inicjatywę. Okazało się, że Tebańczycy wygrali rzut na inicjatywę w związku z tym (zgodnie z przepisami FoG) to Sparta rusza się pierwsza.

Dzięki zastosowaniu linii bojowych i rozmieszczeniu generałów większość BG sojuszników Sparty ruszyła podwójnym krokiem do przodu. W tyle zostały te BG, które nie mogły być zaliczone do linii bojowej objętej zasięgiem dowodzenia dowódcy. BG Spartan też zostały w tyle (nie śpieszno im bowiem było do walki) i jedynie ich jazda wykonała podwójny ruch prowadzona przez Naczelnego Wodza.

Tebańczycy odpowiedzieli ruchem całej linii jednakże dwa ruchy wykonały tylko 4 lżejsze BG lewego skrzydła i pojedyncza BG sprzymierzonych hoplitów obok trzech BG Tebańczyków. Dzięki temu sprzymierzeni hoplici dołączyli do Tebańczyków tworząc z nimi linię bojową.

Jazda Sparty wyraźnie próbowała osłonić swoich hoplitów tymczasem jazda tebańska skręcając w prawo i zwężając front robiła wszystko, aby umożliwić wyjście stojącym za nimi hoplitom.

Straty

Sparta:
Brak

Teby:
Brak

Linia bojowa lekkich wojsk tebańskich prze do przodu, a w tle Pablo robi zdjęcia Spartan

Ogólna sytuacja po pierwszych ruchach obu stron

Po drugich ruchach obu stron widać już, że główne walki nastąpią na skrzydłach

Znów linia bojowa umożliwia szybkie ruchy sojusznikom Sparty. Tym razem jednak zdecydowanie w przód idą tylko 4 BG hoplitów bliższe lewemu skrzydłu Sparty. Reszta centrum i prawego skrzydła idzie wolniej. Na lewym skrzydle zaś hoplici Spartan nadal idą wolno w przód pod osłoną jazdy i lekkiej piechoty. Linia spartańskiej jazdy dzieli się jednak. BG sojuszniczej jazdy skręca w lewo licząc pewnie na atak z boku w jazdę tebańską, a większa BG jazdy Spartan zwęża front o jeden element.

Tebańczycy nadal postępują w przód na całej linii jednak ponownie najważniejsze rzeczy dzieją się na skrzydłach. Cztery lżejsze BG lewego skrzydła zbliżają się już zdecydowanie do podobnych wojsk Spartan. Obie BG tebańskiej jazdy stają na wprost jazdy Spartan zatrzymując się tuż przed nimi, nie mogąc jeszcze zaszarżować. A trzy BG Tebańczyków wraz z 1 BG sprzymierzonych hoplitów wychodzą zza tebańskiej jazdy zwracając się w lewo ku jeździe sojuszników Sparty i ich sojuszniczym hoplitom.

Straty

Sparta:
Brak

Teby:
Brak

Jak widać, Paweł bawił się świetnie patrząc na zbliżające się do siebie jazdy obu stron

Skrzydło z jazdą obu stron tuż przed starciem. Po prawej za jazdą Spartan ich procarze, a dalej dwie BG hoplitów spartańskich. Po lewej za drugą BG jazdy tebańskiej wielka kolumna tebańskich hoplitów

Po trzecich ruchach obu stron mamy już strzały (lekkie wojska tebańskie ostrzeliwują podobne wojska Sparty) i pierwsze walki (jazda tebańska atakuje jazdę Sparty)

Linia bojowa sojuszników Sparty po raz kolejny robi podwójny ruch. Tym razem jednak w przód idą tylko 3 BG hoplitów. BG najbliższa lewemu skrzydłu Sparty zostaje w miejscu. Cała reszta centrum i prawego skrzydła idzie wolniej, z tym że prawe skrzydło (złożone z lżejszych wojsk) jest już bardzo niedaleko lewego skrzydła Tebańczyków. Najwięcej jednak dzieje się na lewym skrzydle Sparty. Dwie BG Spartan dzielą się tworząc z pozostawioną BG sojuszniczych hoplitów schody (szyk eszelonowy) wysunięty w przód z prawej strony. Jazda sojusznicza Sparty robi zwrot i kolumną próbuje przejść korytarzem miedzy jazdą Sparty a ich hoplitami. A Spartańscy procarze również po zwrocie ustawieni w kolumnę próbują wyjść z lewej strony jazdy Spartan. GB jazdy Spartan natomiast stoi w miejscu (nie szarżuje) i zwęża front (teraz po bitwie widzę, iż fakt, że dawno nie graliśmy w FoG spowodował parę błędów w naszej grze m.in. w tym momencie. Nikt nie zwrócił uwagi, że jazda Spartan stoi w obszarze ograniczeń (resticted area) BG tebańskiej jazdy i nie mogła w związku z tym zwężać swojego frontu).

Trzecia tura to dla Tebańczyków chwila rozpoczęcia faktycznej walki. Najpierw dwie BG jazdy szarżują na BG jazdy Sparty. Generałowie obu stron idą do pierwszego szeregu walczyć (u Spartan jest to Naczelny Dowódca a po stronie tebańskiej najsłabszy (Niedoświadczony Dowódca). Ta szarża jednak zdecydowanie mi się nie udaje. Obie BG przegrywają walkę i zostają zachwiane (DISR). Na dodatek w jednej tracę element!

W ruchach wielka i głęboka linia bojowa hoplitów z prawego skrzydła rusza w przód skręcając nadal lekko w lewo, Dwie cieniutkie linie BG w centrum, znajdujące się na wprost nacierających 3 BG sojuszniczych hoplitów Spartan, zaczynają zwężać front otwierając pustą przestrzeń, w którą w ten sposób trafią 3 BG wroga.

Na lewym skrzydle zaś 3 BG lekkiej piechoty podchodzą do przeciwnika rozpoczynając na razie nieskuteczny ostrzał.

W fazie starć jazda kontynuuje walkę, ale już bez efektów. Istotne działania (jak się okazało później) miały natomiast miejsce w fazie wspólnych działań (JAP). Naczelny wódz tebański przeszedł do Zachwianej (DISR) BG jazdy tebańskiej (przez co przy tych dwóch BG było już dwóch dowódców tebańskich z czego jeden w walce w pierwszym szeregu).

Straty

Sparta:
Brak

Teby:
2 BG – Zachwiane (DISR) i strata 1elementu.

Skrzydło z jazdą obu stron po pierwszych walkach. Obie BG jazdy tebańskiej są Zachwiane (DISR), a jedna straciła już nawet jeden element. Widać też już Naczelnego Wodza tebańskiego stojącego za jazdą obok hoplitów. Drugi dowódca stoi w pierwszej linii i walczy

Sytuacja na polu walki po czwartych turach obu stron. Bardzo ważne rzeczy dzieją się w starciu jazdy

Po pierwszych walkach Spartan ogarnęła euforia po odniesionych w poprzedniej turze przez Tebańczyków sukcesach. Być może na fali tej euforii w swojej turze Sparta zadeklarowała szarżę 3 lekkich BG prawego skrzydła, przed którą lekkie BG Tebańczyków skutecznie się uchyliły.

Ostrzał w plecy uchylających się Tebańczyków też nie przyniósł dużych sukcesów, choć jedna BG została Zachwiana (DISR) i straciła 1 element.

W fazie ruchów Spartanie na lewym skrzydle kontynuowali swoje ruchy (obejście swojej walczącej jazdy i napór w centrum hoplitami). Natomiast na wprost 4 BG tebańskich hoplitów ustawionych w 4 szeregi Spartanie ustawili dwie swoje BG w dwóch szeregach (1 Spartan i 1 sojuszniczych hoplitów).

W fazie starć walka jazdy nie przyniosła większych rozstrzygnięć poza Przełamaniem (FRAG) BG Tebańczyków bez generała.

Tebańczycy w swojej czwartej turze podeszli swoją wielką grupą (4 BG hoplitów) ku Spartanom zbliżając się w jednym miejscu na odległość szarży. Ponownie zwężyli swoje dwie BG hoplitów otwierając jeszcze większe przejście między tymi grupami oraz oderwali się lekkimi wojskami na prawym skrzydle dalej od wroga i odwrócili do niego.

W tebańskiej fazie starć nastąpiły wydarzenia, które w pewnym stopniu zdecydowały o wyniku bitwy. BG jazdy Spartan doprowadziła do Rozbicia (Broken) BG z Naczelnym wodzem tebańskim, zmuszając ją do ucieczki. W walce tej straciła element, sama została Zachwiana (DISR), ale co najważniejsze zginął w niej Naczelny Wódz Spartan, walczący w pierwszej linii. Test okolicznych tebańskich BG widzących rozbicie i ucieczkę swojej BG wypadł pomyślnie dla wszystkich testowanych, natomiast test spowodowany stratą Naczelnego wodza Sparty spowodował Zmieszanie (DISR) wszystkich trzech grup podlegających sprawdzeniu (obie BG jazdy i spartańscy procarze).

Straty

Sparta:
3 BG – Zachwiane (DISR), 1 dowódca zabity i strata 1 elementu.

Teby:
1 BG – Zachwiana (DISR), 1 BG – Rozbita (Broken) (2 pkt. zniszczenia) i strata 2 elementów.

Znów widok na skrzydło z jazdą obu stron, tym razem od strony Spartan. Widać znacznik poniesionych przez nich strat i przewróconą podstawkę z dowódcą, który poległ w walce. Oddziały Spartan nie przeszły jeszcze testu, więc nie widać jak strata dowódcy odbiła się na nich. Rozbita GB jazdy tebańskiej nie rozpoczęła również jeszcze ucieczki i wciąż jeszcze stoi w zwarciu z wrogiem

Pole walki po piątych turach obu stron. Walki toczą się na obu skrzydłach

Kolejna tura Sparty rozpoczęła się od ich kolejnej szarży. Ich BG średniej piechoty na prawym skrzydle (bliżej centrum) zaszarżowała na podobną tebańską BG. Spartanie, licząc pewnie na skuteczniejsze uderzenie, wprowadzili tu również swojego generała do walki w pierwszym szeregu. Nie wzięli jednak pewnie pod uwagę, że w ten sposób na 2/3 pola walki pozbawili się dowódcy, który mógłby swobodnie reagować na zmianę sytuacji (drugi z pozostałych im dowódców był przy drodze, bliżej ich lewego skrzydła).

Ostrzał w tej turze okazał się bardzo skuteczny, tyle tylko że dla Tebańczyków, którzy zdjęli 1 element z BG lekkiej piechoty Spartan na skraju prawego skrzydła.

W fazie ruchów Spartanie na lewym skrzydle procarzami wyszli na tyły walczącej wciąż jazdy, kierując się jak gdyby w pościgu za uciekającą jazdą tebańską. A jazda sprzymierzeńców Sparty powoli zbliżała się do pozycji zachodzącej (overlap) do toczącej się walki jazd obu stron. Spartańscy sojuszniczy hoplici wciąż bezskutecznie szukali celu, w który mogliby uderzyć, gdy tymczasem BG hoplitów Spartan przechodząc test powstrzymała się od szarży na kloc tebańskich hoplitów!

Ostateczny wynik Uderzenia i Starcia dla średniej piechoty Spartan okazał się raczej tragiczny. Nie tylko stali się Zachwianą (DISR) BG, ale również stracili dwa elementy czyli 25% stanu, co będzie miało wpływ na ich kolejne testy. Jedynym sukcesem było Zachwianie (DISR) ostrzałem tebańskiej BG lekkich wojsk. Nie wpłynęło to jednak na liczbę Zachwianych BG po stronie tebańskiej, bo w JAP obecnemu przy lekkich wojskach generałowi udało się ustabilizować inną BG Lekkiej Piechoty wcześniej Zachwianą.

Tebańczycy piątą turę rozpoczęli wreszcie od uderzenia ich wielką grupą (4 BG hoplitów). Faktycznie uderzyły tylko dwie BG ze środka formacji, wysunięte nieco w przód w stosunku do dwóch skrajnych BG, ale i tak ta szarża oznaczała upragnione przez tę stronę starcie ich najlepszych hoplitów z hoplitami wroga, w tym z jedną BG samych Spartan. Niestety znowu to uderzenie nie wyszło mi najlepiej. Obie BG hoplitów zostały Zachwiane (DISR), a jedna straciła nawet 1 element. Starcie pozostałej w walce od samego początku jazdy tebańskiej również się nie udało, choć była przez moment szansa, że jazda Sparty straci element, co doprowadziłoby ją do automatycznego rozbicia (autobreak). Niestety (dla mnie) Radek w tym momencie (podobnie jak przez całą grę) miał świetne rzuty i nawet jeśli udało mi się zadać mu jakieś trafienia, skutecznie unikał straty elementu. Również ostrzał, tak skuteczny w poprzedniej turze, tym razem nic nie dał. Nic tylko zabrać zabawki i iść do domu!

Straty

Sparta:
4 BG – Zachwiane (DISR), 1 dowódca zabity i strata 3 elementów.

Teby:
3 BG – Zachwiane (DISR), 1 BG – Rozbita (Broken) (2 pkt. zniszczenia) i strata 3 elementów.

Polu walki po szóstych turach obu stron. Przełomowe zmiany na obu skrzydłach

Trudno mi dokładnie określić, co która strona zrobiła w swojej szóstej turze, wynik jednak tych działań miał moim zdaniem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia bitwy. Opiszę więc sytuację jaką przedstawia zdjęcie po szóstych turach obu stron, czyli faktycznie po szóstej turze Tebańczyków. Rozpoczynając od góry zdjęcia czyli lewej flanki Tebańczyków.

Po zażartym starciu walcząca tam od trzeciej tury Tebańczyków ich jazda ulega w końcu przeciwnikowi. Tracąc kolejny element została automatycznie rozbita i zniknęła z planszy. Nie oddała jednak tanio swojej „skóry”, na koniec doprowadziła bowiem do Przełamania (FRAG) walczącej z nią BG jazdy Spartan. Ponadto walczący od początku w pierwszym szeregu dowódca tebański po raz kolejny uniknął śmierci i przemknął do pobliskich hoplitów.

Kolejnym szczęściem w tym nieszczęściu był rzut na zatrzymanie ucieczki. Spisana już na straty przez Pablo BG jazdy z Naczelnym Wodzem po dwóch wcześniejszych nieudanych próbach zbierania się i zatrzymania ucieczki wreszcie się zebrała i ze stanu Rozbita przeszła na poziom Przełamana (FRAG)! Udało się to dosłownie w ostatniej chwili przed wybiegnięciem jej poza planszę. Pablo sugerował, aby ją już zostawić i wracać Naczelnym Wodzem do walczących hoplitów, zdecydowałem jednak, poparty przez QR, że zaryzykuję jeszcze jedną próbę jej zebrania, bo była to pełna BG jazdy i jej utrata byłaby dla nas bardzo bolesna, zwłaszcza po stracie drugiej BG jazdy. Oznaczałaby bowiem, że na tym skrzydle Spartanie mieliby całkowitą swobodę działania, może niezbyt mocnymi, ale bardzo mobilnymi siłami jazdy i lekkiej piechoty.

Kolejne dobre rzeczy dla Tebańczyków zaczęły się dziać w starciu tebańskiej pięści hoplitów (4 BG sformowane głęboko na 4 szeregi) z hoplitami Spartan. Kiedy wreszcie wszystkie 4 BG uderzyły na dwie BG, zwycięstwo wolno, wręcz bardzo wolno, zaczęło się przechylać na stronę Tebańczyków. I nawet podejście drugiej BG Spartan oraz przejście do walczących Dowódcy Spartan niewiele pomogło. BG sojuszników Spartan dostała poziom Przełamana (FRAG), a BG Spartan Zachwiana (DISR), na dodatek obie te grupy straciły po jednym elemencie. Na ratunek Spartanom ruszyła BG ich sojuszniczych hoplitów zwracając się o 90 stopni i kierując w bok wielkiego czworoboku Tebańczyków, ale tym manewrem ona sama wystawiła swój bok pod atak BG hoplitów sprzymierzeńców tebańskich (mowa o BG-ach przy drodze na górze zdjęcia) W środku pola 5 BG hoplitów sojuszników Sparty wciąż szukało celu, w który mogłyby uderzyć, i choć trzy z nich niebezpiecznie zbliżyły się do dwóch samotnych BG sprzymierzonych hoplitów tebańskich, to na razie jeszcze nie rozpoczęły walki. Na dodatek jednej z nich spadł poziom spójności, ale o tym za chwilę. Najważniejsze i najszczęśliwsze zdarzenia miały bowiem miejsce na prawym skrzydle Tebańczyków.

Początkowo Pablo uważał, że większą korzyść z przewagi (dwie BG Lekkiej Piechoty Sparty przeciw trzem BG Tebańczyków z czego jedna procarzy, a zatem skuteczniejsza w ostrzale) ma tam prowadząc ostrzał. W końcu jednak dał się przekonać, a może sam uznał, że lepsza będzie szarża. Szarża ta okazała się bardzo skuteczna, choć nie obyło się bez strat własnych. Jednakże tracąc w walce dwa elementy (po jednym w dwóch BG) i jedną BG (procarze zostali rozbici) udało się najpierw rozbić, a potem w wyniku dogonienia jej w pościgu, całkowicie zniszczyć jedną BG, a drugą doprowadzić do Przełamania (FRAG). Na dodatek w rozpoczętej już wcześniej walce Średniej Piechoty obu stron gdzie BG Średniej Piechoty Spartan była już Zachwiana (DISR) po pierwszych walkach padł nie tylko kolejny element Spartan, ale również ich drugi dowódca. To z kolei spowodowało test sąsiedniej BG hoplitów sprzymierzeńców Sparty, która w jego wyniku również została Zachwiana (DISR)! Ten sukces Tebańczycy okupili dość drogo tracąc dwa elementy Średniej Piechoty i to zdaje się w sytuacji gdzie jedynie wyrzucenie 1 powodowało stratę! Mimo wszystko chyba się opłacało!

Straty

Sparta:
4 BG – Zachwiane (DISR), 4 BG Przełamane (FRAG) (4 pkt. zniszczenia), 1 BG – Rozbita (Broken) (2 pkt. zniszczenia), 2 dowódców zabitych i strata 17 elementów.

Teby:
1 BG – Zachwiana (DISR), 1 BG Przełamana (FRAG) (1 pkt. zniszczenia), 1 BG – Rozbita (Broken) (2 pkt. zniszczenia), 1 BG – Automatycznie rozbita (2 pkt. zniszczenia) i strata 11 elementów.

Główne starcie hoplitów obu stron widziane od tyłów lewej flanki Sparty. Po lewej widać jazdę Sparty przed spartańskimi procarzami. Między nimi pozostaje puste miejsce które jeszcze przed chwilą zajmowali dzielni jeźdźcy tebańscy walczący tu od trzeciej tury Tebańczyków. W centrum przy tebańskich hoplitach jest już dowódca który uciekł tu po rozbiciu jazdy. Po prawej widać zaś naruszone siły Spartan i ich dowódcę „galopującego” na tyłach i zagrzewającego do dalszej walki

Ponownie główne starcie hoplitów obu stron, tym razem widziane od tyłu prawej flanki Tebańczyków. Po prawej walczący Tebańczycy. W centrum maszerujący w kolumnie szerokości jednej podstawki w lewą flankę Tebańczyków hoplici sprzymierzeńców Sparty. Zaś na lewo na pierwszym planie hoplici sprzymierzeni z Tebańczykami idą na ratunek zagrożonej flance głównej kolumny tebańskiej

Siódma tura Sparty gdzie pomimo wszystko lepiej się dzieje Tebańczykom

Rzeczy zaczynają się dziać coraz szybciej, więc warto je chyba opisać bardziej szczegółowo. Sparta jest potężna wolnymi hoplitami, w tej chwili jednak ta siła nic im nie daje, a szybsze BG albo już straciła albo ma związane walką albo w najlepszym wypadku osłabione w swojej spójności. Co gorsza ma już tylko jednego generała i choć nie walczy on w pierwszym szeregu to nie przemieszcza się on również do wojsk, które mógłby uporządkować.

Spartanie koncentrują swoje ruchy na próbach uderzenia w bok wielkiej kolumny tebańskich hoplitów (na prawe skrzydło kolumny tebańskiej rusza Zmieszana (DISR) BG jazdy sojuszników Spartan, a na lewe sprzymierzeni hoplici Sparty w jednym rzędzie). Niestety (dla Sparty) nie wszystkie wojska Spartan z ich lewego skrzydła mogą się zwrócić na tebańskich hoplitów, bo tebańska jazda z Naczelnym Wodzem nie uciekła z pola walki, a w JAP tury Spartan Naczelnemu Dowódcy tebańskiemu znów udaje się porządkowanie BG i jest ona już tylko Zmieszana (DISR).

Kolejnym celem Spartan stają się dwie osamotnione BG hoplitów tebańskich sojuszników. Udaje im się zaszarżować jedną z nich. Uderzenie jest dość skuteczne. Tebańska BG traci element i zostaje Zachwiana (DISR).

To jednak jedyny sukces Spartan w tym ruchu. W fazie starć ponoszą oni kolejne bardzo dotkliwe straty. Na swoim prawym skrzydle tracą wskutek strat elementów i automatycznego rozbicia dwie BG (ostatnią na tym skrzydle BG Lekkiej Piechoty i jedyną BG Średniej Piechoty) Obie w poprzedniej turze były już Przełamane (FRAG), a teraz zniknęły z planszy. Na dodatek Rozbicie BG Średniej Piechoty powoduje kolejny test sąsiednich hoplitów sprzymierzeńców Sparty, którzy z Zachwianych (DISR) stają się Przełamani (FRAG)!

Również tebańska pięść na prawym skrzydle odnosi wreszcie sukcesy, Rozbijając (Broken) BG sojuszniczych hoplitów Sparty i eliminując jej dwa elementy. Jedna z 4 BG Tebańczyków rusza za nią w pościg (uchodząc z pod ataku w bok innej BG sojuszniczych hoplitów Sparty,) a trzy pozostałe kontynuują walkę ze Spartanami. Również tu dowódca tebański w JAP pomyślnie porządkuje Zmieszaną (DISR) BG hoplitów i w ten sposób wszyscy walczący tu Tebańczycy są Stabilni (STEADY), a walcząca z większością z nich BG Spartan jest wciąż Zmieszana (DISR).

W JAP Tebańczycy tracą natomiast Rozbitą BG procarzy, która w ucieczce wybiegła poza planszę.

Straty

Sparta:
3 BG – Zachwiane (DISR), 2 BG Przełamane (FRAG) (2 pkt. zniszczenia), 4 BG – Rozbite (Broken) (8 pkt. zniszczenia), 2 dowódców zabitych i strata 30 elementów.

Teby:
2 BG – Zachwiane (DISR), 2 BG – Rozbite (Broken) (4 pkt. zniszczenia) i strata 18 elementów.

Pierwsze rozstrzygnięcia w głównym starciu hoplitów obu stron widziane od tyłów lewej flanki Sparty. Po lewej widać jazdę sojuszników Sparty szykującą się do szarży w bok tebańskich hoplitów walczących wciąż z hoplitami spartańskimi. W głębi po lewej koło drzewek majaczy BG tebańskiej jazdy, która wraz z Naczelnym Wodzem wraca na pole walki, porządkując się po drodze. W centrum trwa walka hoplitów ale po prawej nieco w głębi widać tebańską BG ścigającą rozbitych hoplitów sprzymierzonych ze Spartą

Siódma tura Tebańczyków, w której najważniejsze rzeczy dzieją się wciąż na skrzydłach, a centrum znika w oczach

Tebańskie lżejsze BG nie mają na kogo szarżować, a uderzenie i szybka wygrana jest im wciąż bardzo potrzebna, choć ich sytuacja ostatnio wciąż się poprawia. Pozostaje im jedynie ruch w fazie manewrów. Na prawym skrzydle tebańskim dwie BG Lekkiej Piechoty przesuwają się w prawo, a BG Średniej Piechoty kołuje wychodząc na bok Przełamanej (FRAG) BG hoplitów sprzymierzeńców Sparty.

Znów daje tu znać długi okres niegrania w FoG. Jako że Średnia Piechota Tebańczyków i hoplici sprzymierzeńców Sparty byli rogami w pozycji zachodzącej (Overlap) Pablo mógł przesunąć się w bok BG ŚP, bez potrzeby jakiegokolwiek testu, doprowadzając do starcia obu BG bez uderzenia. Nie zrobił tego przez co o dwie tury opóźnił rozbicie tej grupy hoplitów. Powinien też Zreformować (Reforming) tę grupę, przyjmując poprawną formację.

Na tej flance pospiesznie zaczął przemieszczać się również znajdujący się tam tebański dowódca. Nie do końca jeszcze zdecydowany, do której BG ma się przyłączyć, aby nieść pomoc, stoi on na zdjęciu samotnie z dwiema swoimi BG.

Na przeciwległym skrzydle BG sprzymierzonych hoplitów tebańskich rusza na wprost, dochodząc na odległość szarży do ustawionej w jednym rzędzie BG hoplitów sojuszników Sparty, a z drugiej strony tej samej BG Spartan ścigająca BG Tebańczyków zaprzestaje pościgu (uciekający bowiem hoplici sojuszników Sparty nie mają szansy na zebranie się bez dowódcy) i robi zwrot o 180 stopni, stając frontem do drugiego boku tamtej grupy. W ten sposób BG hoplitów sojuszników Sparty, która jeszcze niedawno zamierzała szarżować w bok tebańskich hoplitów, nagle z dwóch stron ma BG tebańskie gotujące się do szarży na jej boki.

Ostatnim ruchem Tebańczyków był szybki rajd jazdy, która dzięki Naczelnemu Wodzowi mogła wykonać podwójny ruch, szybko wracając w rejon walk. Na dodatek w JAP znów udało się porządkowanie tej grupy i przed fazą Sparty była ona już Stabilna.

Po manewrach nie było komu i do czego strzelać, przeszliśmy więc do fazy starć. I tu tym razem Sparta odniosła większe sukcesy. Choć BG Spartan walcząca z 3-ma BG Tebańczyków przegrała walkę jednak straciła tylko 1 element i nie uległa dalszemu załamaniu. W JAP udało się jej nawet porządkowanie i z Zachwianej (DISR) stała się Stabilną (Steady). Tymczasem walka na prawym skrzydle centrum Sparty poszła im dużo lepiej. Nie tylko wyeliminowali element z BG hoplitów sojuszników tebańskich, ale jeszcze spowodowali Przełamanie (FRAG) tej BG. Tebańskie centrum w ten sposób zaczęło niknąć w oczach.

Straty

Sparta:
2 BG – Zachwiane (DISR), 2 BG Przełamane (FRAG) (2 pkt. zniszczenia), 4 BG – Rozbita (Broken) (8 pkt. zniszczenia), 2 dowódców zabitych i strata 31 elementów.

Teby:
1 BG Przełamana (FRAG) (1 pkt. zniszczenia), 2 BG – Rozbite (Broken) (4 pkt. zniszczenia) i strata 19 elementów.

Centrum pola bitwy widziane od tyłu prawego skrzydła Sparty. Po lewej hoplici sprzymierzeńców Sparty, którzy dopiero teraz miejscami wchodzą do walki. Po prawej zaś zwycięska średnia i lekka piechota tebańska kieruje się w stronę centrum po rozbiciu prawego skrzydła Sparty. W głębi samotnie przemieszcza się dowódca tych sił

Centrum i lewe skrzydło tebańskie widziane od strony lewego skrzydła Spartan. Widać długie linie hoplitów sprzymierzeńców Sparty, którzy właściwie nie weszli do walki. Z prawej strony (po rozbiciu prawego skrzydła Spartan) nadciąga w całej okazałości zwycięska średnia i lekka piechota tebańska

Ósma tura Sparty. Pęka centrum tebańskie

Sparta w centrum szarżuje dwoma BG swoich sojuszniczych hoplitów i dopada drugą osamotnioną BG sprzymierzonych z Tebami hoplitów. Grupa ta traci element i zostaje Zachwiana (DISR). W fazie manewrów BG jazdy sojuszników Sparty rusza ku flance tebańskich hoplitów i podchodzi na odległość szarży, którą będzie mogła zgłosić w następnej swojej turze. Z drugiej strony wielkiej kolumny tebańskiej, BG hoplitów sprzymierzonych ze Spartą rusza w przód, licząc że może uniknie w ten sposób choć jednej szarży w bok. Na przeciwnej flance Przełamana (FRAG) BG hoplitów sprzymierzonych ze Spartą kręci kółko próbując uniknąć szarży w bok ze strony BG Średniej Piechoty Tebańczyków, do której w JAP dołączył dowódca. W fazie starć innej BG hoplitów sprzymierzonych ze Spartą udaje się ostatecznie rozprawić z BG hoplitów sojuszników tebańskich, która prawdopodobnie została dogoniona w pościgu po rozbiciu. W związku z tym BG hoplitów sojuszników tebańskich ulega automatycznemu rozbiciu ze względu na poniesione straty i zniknęła ze stołu. Starcie tytanów (1 BG hoplitów Spartan z 3 BG hoplitów tebańskich) toczy się bez spektakularnych wyników. Choć Spartanie znów przegrywają, to jednak tracą tylko 1 element i zostają jedynie Zachwiani (DISR). Atak przynajmniej z jednej flanki na tebańskich hoplitów staje się coraz bardziej realny.

Straty

Sparta:
3 BG – Zachwiane (DISR), 2 BG Przełamane (FRAG) (2 pkt. zniszczenia), 4 BG – Rozbita (Broken) (8 pkt. zniszczenia), 2 dowódców zabitych i strata 32 elementów.

Teby:
1 BG Zachwiana (DISR) , 3 BG – Rozbite (Broken) (6 pkt. zniszczenia) i strata 25 elementów.

Ósma tura Tebańczyków. Zwycięstwo wcale nie tak odległe od klęski

Ostateczne rozstrzygnięcie przyszło równocześnie na obu skrzydłach. Na prawym skrzydle Tebańczyków doszło do szarży. I choć szarżowała BG Średniej Piechoty, a celem była BG hoplitów sprzymierzonych ze Spartą, to jednak fakt, że hoplici byli już Przełamani (FRAG), a być może również i to, że tebański dowódca znów stanął tu w pierwszej linii do walki, doprowadził na koniec tury do Rozbicia (Broken) tej BG i wyeliminowania 2 elementów.

Kolejną szarżę Tebańczycy wyprowadzili swoją BG sprzymierzonych z Tebami hoplitów w bok BG hoplitów sprzymierzonych ze Spartą na lewym skrzydle. Tu również szarża się powiodła i szarżowani zostali najprawdopodobniej Przełamani (FRAG) (robię takie założenie, bo choć przy BG nie ma stosownego znacznika tylko w takim wypadku bitwa w tym momencie mogła być uznana za rozstrzygniętą. Należy bowiem pamiętać, że Spartanie spadli do poziomu Zachwiani (DISR) już przed walką z powodu otrzymania szarży w bok, a stoczyli w tej turze dwie walki – jedną w fazie uderzenia i drugą w fazie starć).

Gwoździem do trumny była natomiast walka w starciu wielkiej i głębokiej kolumny Tebańczyków na ich prawym skrzydle. Zdesperowany rzuciłem tu do walki w pierwszym szeregu tebańskiego dowódcę. Efekt nie był oszałamiający, bo udało mi się wyeliminować tylko 1 element z BG Spartan, ale na szczęście był to 4 element z Przeciętnej (Average) BG liczącej 8 elementów, a to oznaczało dla niej automatyczne rozbicie. Dzięki temu rzutem na taśmę Tebańczycy zadali wystarczającą liczbę punktów zniszczenia by rozgromić armię Sparty.

Zwycięstwo przyszło w ostatniej chwili. Jeśli walka toczyłaby się dalej, wszystko mogłoby się zmienić. W tej samej turze dwie BG sojuszniczych hoplitów Sparty dobijały drugą osamotnioną BG sprzymierzonych z Tebami hoplitów w centrum Przełamując ją (FRAG) i eliminując kolejny element.

W następnej turze te BG Sparty pewnie rozbiłyby tę BG i ruszyły na stojący przed nimi obóz tebański. Na prawym skrzydle Tebańczyków nienaruszona druga BG hoplitów Sparty walcząca już z hoplitami tebańskimi i szarża w bok sojuszniczej jazdy Spartan mogły przy dużym szczęściu w sumie przynieść nawet 5 pkt. Zniszczenia te postawiłyby Tebańczyków z 11 takimi punktami również bardzo blisko przegranej.

Straty

Sparta:
3 BG – Zachwiane (DISR), 3 BG Przełamane (FRAG) (3 pkt. zniszczenia), 6 BG – Rozbite (Broken) (12 pkt. zniszczenia), 2 dowódców zabitych i strata 35 elementów.

Teby:
1 BG Przełamana (Frag) (1 pkt. zniszczenia), 3 BG – Rozbite (Broken) (6 pkt. zniszczenia) i strata 26 elementów.

Po bitwie. Centrum pola bitwy widziane z góry od prawego skrzydła Sparty. Na dole zwycięska średnia i lekka piechota tebańska i rozbita przez Średnią Piechotę BG hoplitów sprzymierzeńców Sparty! Powyżej trzy BG hoplitów sprzymierzeńców Sparty królują w centrum, dobijając samotną BG hoplitów sprzymierzonych z Tebańczykami

Kolejny widok „po bitwie”. Zbliżenie na wielkie starcie hoplitów. Na górze dwie BG jazdy Spartan. Jedna z nich idąc wzdłuż frontu drugiej BG spartańskich hoplitów jest już gotowa do szarży w bok hoplitów tebańskich. Jako przedłużenie drugiej BG spartańskich hoplitów stoi cienka linia pozostała z ich pierwszej BG, która właśnie została automatycznie rozbita ze względu na poniesione straty. Na pierwszym planie prawdopodobnie Przełamana (FRAG) BG hoplitów sprzymierzeńców Sparty po ataku na flankę z prawej strony przez hoplitów sprzymierzonych z Tebańczykami. Na tyłach Spartan zaś powracająca z pościgu kolejna BG tebańskich hoplitów

Krótkie podsumowanie i spostrzeżenia

Nie chciałbym oceniać przebiegu bitwy, ale moim zdaniem zwycięstwo tebańskiej armii przyszło nam bardzo trudno i jak widać zupełnie nie w historycznym stylu (choć z drugiej strony właściwie w bardzo historycznym, bo rozbiliśmy prawe skrzydło Spartan, ale o tym za chwilę.) Wydaje mi się również, że głównym powodem przegrania tej bitwy przez Spartę mogła być strata dwóch dowódców i nieudane rzuty na testy dla BG znajdujących się w okolicy tych strat. Testy po stratach dowódców obniżyły spójność w sumie chyba 4 BG, na dodatek brak dowódców uniemożliwił porządkowanie naruszonych wojsk.

A z zupełnie innej beczki chciałbym wyjaśnić dwie sprawy osobom, które nie znają tej bitwy i z powyższego opisu czerpałyby jakąś wiedzę „historyczną”.

Pierwsza sprawa to ustawienie wojsk. Żeby było śmieszniej uświadomiłem sobie tę kwestię dopiero w trakcie pisania raportu. O cóż chodzi? No cóż, w pewnym sensie cała wyjątkowość tej bitwy polega na tym, że Tebańczycy ustawili swoje najlepsze wojska nie tam gdzie zwykle i w ten sposób najlepsze wojska obu stron (czyli sami Spartanie i Tebańczycy, w tym święty zastęp tebański) bili się ze sobą. Cóż, u nas było podobnie tyle tylko że historycznie zaszczytnym miejscem było prawe skrzydło i tam zawsze stawali Spartanie. W ten sposób również z najlepszymi wojskami ich przeciwników zwykle walczyli sojusznicy Sparty, stojący na lewym skrzydle (na wprost prawego skrzydła przeciwnika). U nas Spartanie stoją na LEWYM skrzydle swojej armii. Wygląda to więc tak, jakby to oni wymyślili fortel z zamianą miejsc. Z drugiej strony, tak jak już napisałem, przez tę pomyłkę w ustawieniu Tebańczycy wygrali bitwę zgodnie z historycznym pierwowzorem, czyli rozbijając prawe skrzydło Spartan. Tyle tylko, że rozbijając nie samych Spartan, ale ich lekkie i średnie wojska sojusznicze!

Druga sprawa nie jest taka oczywista i jednoznaczna, warto może jednak na nią zwrócić uwagę choćby ze względu na niehistoryczny efekt, jaki w pewien sposób wywołała na naszym polu walki. Jak to bywa z tak odległymi zdarzeniami, nie mamy pewności co do sił walczących stron, choć nie ulega raczej wątpliwości, że Spartanie w tej bitwie mieli liczniejszą armię niż Tebańczycy. Przewaga ta jednak była w ilości hoplitów. Biorąc średnią z posiadanych przeze mnie informacji, można powiedzieć, że armia Sparty miała ok. 10 000 hoplitów z czego nie więcej niż 2000 samych Spartan, a armia tebańska ok. 6 000 hoplitów. Najmniej pewne są dane o lekkich wojskach, ale w najlepszym razie obie strony mogły mieć podobną liczbę tych wojsk (być może ok. 1 000). Jeśli zaś chodzi o jazdę, to tu dane są różne. Generalnie jednak uważa się. że Tebańczycy mieli przewagę ilościową w jeździe (ok. 1 500 jazdy na 1 000 jazdy spartańskiej), a w najgorszym wypadku, że obie strony miały taką samą liczbę jazdy (ok. 1 000). Nigdzie jednak nie spotkałem się z informacją, że Sparta miała w tej bitwie przewagę w jeździe (a tak jest w naszej bitwie). Za przewagą jazdy tebańskiej może również pośrednio przemawiać historyczny wynik starcia jazdy w tej bitwie (jazda Sparty historycznie została bardzo szybko rozbita).

Pablo układając składy armii dał Spartanom więcej jazdy niż Tebańczykom, co zwróciło uwagę wszystkich osób przy wystawianiu armii, ale na nasze uwagi w tej kwestii stwierdził, że miał takie źródła. Szczerze mówiąc, jestem ciekaw skąd Pablo wziął tę przewagę Sparty również w jeździe, ja przynajmniej po powrocie przejrzałem wszystkie książki w jakich jest mowa o tej bitwie i nie znalazłem nigdzie podobnej informacji.

Autor: Greebo
Zdjęcia: Greebo

Opublikowano 27.10.2011 r.

« poprzednia		następna »

Poprawiony: czwartek, 27 października 2011 08:48