Wojna na Wyczerpanie (War of Attrition) toczona od zakończenia Wojny Sześciodniowej (czerwiec 1967 roku) do sierpnia 1970 roku to jeden z najsłabiej znanych epizodów konfliktu bliskowschodniego. Działania na granicy egipsko-izraelskiej obejmowały w tym okresie liczne starcia lotnicze, akcje sił specjalnych, walkę artyleryjską. Poniżej chciałbym opisać dwie połączone operacje sił IDF (Israeli Defence Forces – Tzahal), które na pewno nie należą do najbardziej znanych, a bez wątpienia warte są poznania.

Emblemat jednostki Shayetet 13

Na przełomie lata i jesieni 1969 roku nieregularne starcia sił egipskich i izraelskich przybrały na sile. Na ostrzał artylerii egipskiej odpowiadano nalotami samolotów IAF (Siły Powietrzne IDF). Sztab IDF postanowił uderzyć na stacje radarowe armii egipskiej, rozmieszczone na zachodnim wybrzeżu Zatoki Sueskiej. Radary te były używane do przechwytywania izraelskich samolotów, jako system wczesnego ostrzegania dla baterii rakiet SAM-2. Na początku września 1969 roku zaaprobowano plan dwóch połączonych operacji, które miały zadać cios w samym sercu pozycji egipskich.

Pierwsza operacja nosiła nazwę kodową „Escort”. W nocy z 7 na 8 września ośmiu płetwonurków z Shayetet 13 (specjalna jednostka „ludzi-żab” Korpusu Marynarki Wojennej IDF) wpłynęło do portu Ras-a-Sadat  i niezauważenie podłożyło ładunki wybuchowe pod dwa okręty typu OSA, używane przez Egipcjan do patrolowania Kanału. Rankiem 8 września okręty te ruszyły na patrol. Potężna eksplozja niemal natychmiast zatopiła pierwszy okręt, druga OSA została ciężko uszkodzona przez wybuch zamontowanego pod nią ładunku, wskutek czego obydwa okręty musiano uznać za zniszczone. Udana akcja izraelskich płetwonurków była jednak tylko preludium do prawdziwej operacji.

Wyładunek izraelskich zdobycznych czołgów T-55 (Tiran-5) na egipskim brzegu Zatoki Sueskiej

O 3.37 w nocy z 8 na 9 września na wybrzeżu egipskim, 40 kilometrów na południe od miasta Suez, wylądowała specjalna jednostka IDF, licząca ok. 100 żołnierzy. Siły izraelskie przetransportowano na LCT z okolic Ras Sudar, operację ochraniały kutry patrolowe IDF i komandosi z Shayetet 13, przygotowujący miejsce lądowania. Jednostka izraelska przeznaczona do działań na wybrzeżu egipskim była bardzo specyficzna. Składała się z sześciu czołgów T-54/T-55 i trzech transporterów BTR-50 (niektóre źródła podają liczbę trzech lub pięciu czołgów), wszystkie w malowaniach egipskich. Były to pojazdy zdobyte w czasie Wojny Sześciodniowej w 1967 roku. Załogi czołgów były złożone z instruktorów Szkoły Pancernej IDF, wspierająca jednostka piechoty sformowana została w oparciu o kompanię rozpoznawczą słynnej 7 Brygady Pancernej (według niektórych źródeł zaś pochodziła z brygad spadochronowych i formacji szturmowych saperów), dowodzona była przez doświadczonego majora Shlomo Bauma (weterana słynnej jednostki 101). Dodatkowo do grupy przydzielono kilku komandosów z Sayeret Matkal, posługujących się biegle językiem arabskim. Dowódcą połączonej formacji był z kolei pułkownik Baruch „Pinko” Harel – zasłużony oficer Korpusu Pancernego. Wsławił się podczas walk na Synaju w 1967 roku, kiedy to był zastępcą dowódcy słynnej 7 Brygady Pancernej – pułkownika Shmuela „Gorodisha” Gonena. Teraz czekało go jednak trudne zadanie – zniszczenie egipskich baz radarowych.

Pierwszym celem był radar w Ras Abu-Daraj. Oddział IDF poruszał się szybko po drodze wzdłuż Kanału, mijając patrole armii egipskiej, które nie zwracały uwagi na kompanię własnych (jak sądzono) żołnierzy. Około 7 rano grupa Harela zaatakowała niczego niespodziewających się obrońców bazy radarowej. Wsparty ogniem artylerii ze wschodniego brzegu i maszynami Super Mystere i Skyhawk z IAF, oddział szybko przełamał obronę. Instalacja radarowa została wysadzona w powietrze i Izraelczycy ruszyli na południe.

Czołg T-55 (Tiran-5) podczas postoju na pustyni

Wynik operacji przeszedł chyba najśmielsze oczekiwania. Zabito od 100 do 150 Egipcjan, zniszczono dwie bazy radarowe i dziesięć egipskich posterunków. Niektóre źródła twierdzą także, że zdobyto jeden egzemplarz T-62. Dodatkowym „bonusem” był fakt, że na wieść o akcji Izraelczyków prezydent Egiptu Nasser doznał… ataku serca. Niedługo po tej akcji, wściekły Nasser zdymisjonował Szefa Sztabu, generała Ahmada Ismaila Ali. Ofiarą gniewu prezydenta padli także Szef Marynarki Wojennej, wiceadmirał Fouad Abu Zikra i kilku oficerów odpowiedzialnych za ochronę wybrzeża.

Straty IDF były relatywnie niskie – trzech płetwonurków z Shayetet 13 zginęło wracając do Izraela po akcji „Escort” – w ich łodzi przypadkowo wybuchł przewożony ładunek wybuchowy. Zginął także pilot IAF, major Hagai Ronen, ze 109 eskadry IAF. A-4 Skyhawk pilotowany przez majora został zestrzelony podczas wspierania kolumny Harela.

Bibliografia
Eshel David, Chariots of the Desert, London 1989
Herzog Chaim, The Arab-Israel Wars (Revised and updated by Shlomo Gazit), London 2005
Rothenberg Gunther, The Anatomy of Israeli Army, London 1979

Autor: Michał „Kadrinazi” Paradowski
Zdjęcia: Michał „Kadrinazi” Paradowski (zdjęcia nr 1 i 3), zdjęcie nr 2 pochodzi ze strony militaryphotos.net

Opublikowano 16.08.2007 r.