Bitwa pod Warksow (18.I.1678) to jedna z wielu bitew wojny szwedzko-duńskiej 1675-1679. Walki toczyły się na Rugii, wcześniej niemal w całości opanowanej przez Duńczyków i ich sojuszników (oddziały prusko-brandenburskie oraz kontyngent cesarski). Na przełomie 1677 i 1678 roku wyspa była całkowicie splądrowana, co sprawiło, że Duńczycy wycofali z niej większość swoich sił. Szwedzi zwietrzyli szansę na odbicie wyspy i wylądowali w styczniu 1678 dodatkowymi oddziałami. Mimo, że dowódca duński miał rozkaz niewdawania się w walki do czasu nadciągnięcia posiłków, wkrótce doszło do bitwy. Decydującą rolę odegrała w niej szwedzka artyleria, której ogień w początkowej fazie walk doprowadził do ciężkiego zranienia duńskiego głównodowodzącego Detlefa von Rumohr. Bez niego w armii koalicyjnej szybko zaczął się szerzyć nieporządek. Szwedzi nacierali głównie prawym skrzydłem. Początkowo ich kawaleria została odrzucona, ale później wzmocniona przez rezerwy zdołała się zreorganizować i uderzyć ponownie, tym razem z powodzeniem. Kawaleria brandenburska stojąca na lewym skrzydle armii koalicyjnej, odrzucona zdołała się zebrać i podjąć walkę, ale nie otrzymała później wsparcia od Duńczyków, przez co poszła w rozsypkę. Po wyjściu kawalerii zwycięskiego prawego skrzydła szwedzkiego na tyły armii koalicyjnej, w tej ostatniej zaczęła się szerzyć panika. Wkrótce oddziały koalicyjne zaczęły uciekać z pola bitwy w różnych kierunkach. Szwedzi wzięli do niewoli niemal całą piechotę przeciwnika. W ciągu kilku dni po bitwie Szwedzi opanowali Rugię. Ich panowanie na wyspie nie potrwało jednak długo. Została ona odbita w wyniku inwazji wojsk duńsko-brandenburskich, która rozpoczęła się 23 września 1678 r.

Szanse w scenariuszu przechylone są nieznacznie na stronę Szwedów, co oddają punkty zwycięstwa, zmuszające stronę szwedzką do ataku. Szwedzi dysponują głównie przewagą jakościową. Posiadają też trzy baterie artylerii, której brak armii koalicyjnej (jej oddziały posiadają jedynie działa regimentowe, włączone do jednostek piechoty). Zasady specjalne scenariusza pozwalają Szwedom na elastyczne operowanie artylerią: może ona współdziałać z którymkolwiek ze skrzydeł i zmieniać przynależność do poszczególnych dowództw. Żeby była dowodzona, wystarczy, że jest w stanie zapewnić sobie linię dowodzenia biegnącą od któregokolwiek dowódcy skrzydła. Inna ważna zasada scenariusza przewiduje utrudnienia w razie śmierci koalicyjnego (duńskiego) głównodowodzącego: skrzydła koalicyjne nie mogą przez 2 etapy zmieniać rozkazów. Generalnie Szwedzi mają przewagę w dowodzeniu: posiadają lepszych dowódców, podczas gdy po stronie koalicyjnej jedynie dowodzący lewym skrzydłem brandenburski pułkownik Hülsen ma współczynnik -1.

Szwedzi – Czmielon, Koalicja – Raleen.

Pozycje wojsk przed bitwą. U dołu mieszana armia koalicyjna, z wysuniętym prawym skrzydłem. U góry armia szwedzka, z dość liczną artylerią w pierwszej linii. Centrum obu armii stanowi piechota. Na skrzydłach niepodzielnie dominuje jazda

Bitwa rozpoczęła się od kanonady na lewym skrzydle szwedzkim. Kawalera koalicyjna została zdezorganizowana, jednak później dość szybko zdołała się uporządkować i pospiesznie wycofać z pola rażenia wrogiej artylerii. Tymczasem Szwedzi ruszyli do przodu swoim centrum i kawalerią lewego skrzydła, forsując strumień

Szwedzi zaprzodkowali działa i formują swoje oddziały po drugiej stronie strumienia. Armia koalicyjna czeka na swoich pozycjach. Kawaleria prawego skrzydła już niemal cała odeszła do tyłu. Z przodu pojedyncza jednostka ustawiła się do kontrszarży, by w razie gdy szwedzka piechota będzie podchodzić, spróbować roznieść ją na pałaszach. Na lewym skrzydle spokój

Szwedzi przesuwają artylerię do przodu. Armia koalicyjna trwa na swoich dogodnych pozycjach. Jedynie kawaleria prawego skrzydła została nieco wysunięta na flankę, by zatrzymać przeciwnika jak ten będzie przechodził przez przewężenie między lasem a strumieniem

Artyleria szwedzka zajmuje pozycje, również kawaleria szwedzkiego lewego skrzydła posunęła się nieco w stronę prawego skrzydła armii koalicji

W centrum po odprzodkowaniu dział artyleria szwedzka rozpoczyna ogień, który okazuje się niecelny. Na prawym skrzydle dochodzi do pierwszych walk z kawalerią przeciwnika. Kontrszarżujący duński regiment Marwitza zostaje pokonany i odrzucony w tył. Szybko ruszyli w jego stronę dowódca prawego skrzydła i głównodowodzący, by go uporządkować

Na prawym skrzydle trwają walki kawalerii, w wyniku których ostatecznie regiment Marwitza zostaje wyeliminowany. Zginął też dowódca prawego skrzydła koalicyjnego, głównodowodzącemu szczęśliwie nic się nie stało, bo w porę się stamtąd zabrał. Tymczasem na lewym skrzydle szwedzka kawaleria wykonuje obejście, po uzyskaniu kolejno trzech aktywacji, i przeprawia się przez strumień

Walki na prawym skrzydle armii koalicyjnej. W ich wyniku kawaleria obu stron została w większości zdezorganizowana. Duńczycy stracili jedną jednostkę i teraz naprzeciw siebie stoją tutaj trzy jednostki szwedzkie i trzy koalicyjne. Po walce oddziały znalazły się niedaleko siebie

Szwedzka kawaleria obchodzi lewe skrzydło armii koalicyjnej, wychodząc na jej tyły

W centrum nadal trwa ogień szwedzkiej artylerii. Szwedom udało się całkowicie zdezorganizować jeden z oddziałów i zadać mu straty. Na obu skrzydłach kawaleria szwedzka porządkuje szyki. Na lewym skrzydle koalicyjnym całość sił jest już w trakcie forsowania strumienia, albo go przekroczyła. Armia koalicyjna obraca swoje lewe skrzydło kawaleryjskie (wspierane przez lekką piechotę) ku obchodzącemu ją od tyłu przeciwnikowi

Sytuacja na lewym skrzydle koalicyjnym. Kawaleria koalicyjna zbliżyła się do przeciwnika na dystans kontrszarży

Na prawym skrzydle spokój. Siły są wyrównane, co nie skłania żadnej ze stron do podejmowania decydującego ryzyka

W centrum armii koalicyjnej udaje się uporządkować szyki. Ogień szwedzkiej artylerii trwa nadal, ale nie przynosi większych szkód. Szwedzi rzucili jedną z jednostek piechoty przez las, co stanowi niechybną zapowiedź tego, że powoli szykują się w centrum do szturmu. Atak frontalny utrudnia im tutaj zabagniony teren, dzięki któremu armia koalicyjna stoi za przewężeniem. Szwedzi, chcąc atakować, musieliby nacierać wąskim frontem. Na prawym skrzydle koalicyjnym szwedzka kawaleria nieznacznie się przegrupowała i jest już w całości zreorganizowana, podobnie kawaleria koalicyjna. Na lewym skrzydle przeprawiająca się kawaleria również zdołała już uporządkować swoje szeregi

Szwedzi ruszają do decydującej szarży na lewym skrzydle koalicyjnym. Kawaleria koalicyjna wspólnie z lekką piechotą, zmuszona jest przyjąć ją w miejscu

W wyniku walk na lewym skrzydle najpierw poważne straty poniosła kawaleria koalicyjna, potem Brandenburczycy zdołali wyprowadzić kontratak dwoma pozostałymi jednostkami kawalerii, które pierwotnie nie były zaangażowane w walki. Brzemienny w skutkach okazał się atak na jedną z jednostek, wraz z którą znajdował się szwedzki głównodowodzący, feldmarszałek Königsmarck, który poległ. Odtąd Szwedzi nie mają głównodowodzącego. W centrum i na prawym skrzydle bez zmian. Szwedzka artyleria nadal przykładnie pudłuje

Szwedzi podejmują brzemienną w skutkach decyzję na swoim prawym skrzydle. Dowódca skrzydła pozostawia dwie całkowicie zmieszane jednostki (obie w stanie Formation Broken) i rusza w stronę trzeciej uciekającej z placu boju kawalerii, by ją zreorganizować i nie dopuścić do tego by wyszła poza planszę. W centrum nieprzerwanie trwa ogień artylerii, piechota szwedzka podsunęła się lasem do przodu, tak że teraz jest już blisko pozycji armii koalicyjnej. Nie mogąc osiągnąć powodzenia na innych odcinkach, Szwedzi rzucają do ataku kawalerię lewego skrzydła. Dochodzi do walk, które w większości udaje się wygrać kawalerii koalicyjnej (jedna ze szwedzkich jednostek została wyeliminowana, ruszyła za nią w pościg jedna z jednostek koalicyjnych)

Na lewym skrzydle kawaleria koalicji porządkuje szyki, podczas gdy oddziały jazdy szwedzkiej, pozbawione dowódcy skrzydła i w ogóle dowodzenia, mogą tylko stać i się przyglądać. Dowódcy szwedzkiego skrzydła udało się zatrzymać uciekającą jednostkę i ją zreorganizować, ale znalazł się wskutek tego daleko od miejsca, gdzie toczą się walki. Do podobnej sytuacji doszło na prawym skrzydle, gdzie Szwedzi również zostawili jedną z jednostek, by ratować inną uciekającą z pola bitwy. Chwilowo i tutaj kawaleria koalicyjna jest zbyt wyczerpana walką by zadać ostatni cios. Wobec niepowodzeń na skrzydłach ruszyło w końcu do ataku szwedzkie centrum. Szwedom udało się co prawda zdezorganizować jedną z jednostek koalicyjnej piechoty, ale niewiele to zmienia

Na lewym skrzydle koalicyjnej kawalerii, po zreorganizowaniu się, udało się zniszczyć stojące tutaj dwa zdezorganizowane oddziały wrogiej kawalerii (pozbawione dowodzenia). Szwedzkie skrzydła praktycznie już nie istnieją, naciera tylko centrum. Piechota szwedzka, z jednym wyjątkiem, bez większych strat przeszła przez ogień piechoty koalicyjnej (pudłowali fatalnie) i rzuciła się do ataku, z różnymi efektami. Po walce większość jednostek szwedzkich jest zdezorganizowana

Bitwa dobiega powoli końca. Od lewej strony na piechotę koalicyjną uderzył samotny regiment szwedzkiej kawalerii, zachodząc ją od boku. Niecelny ogień sprawił, że Szwedom udało się dopaść koalicyjną piechotę i całkowicie ją zniszczyć. W centrum koalicyjna piechota ponosi kolejne straty, ale i Szwedzi obrywają. Obie strony gorączkowo porządkują oddziały, by wykonać nimi jeszcze ostatni, decydujący atak, który może przesądzić losy bitwy

Kawaleria lewego skrzydła zniszczyła całkowicie oddział kawalerii szwedzkiej, który etap wcześniej rozbił koalicyjną piechotę. Na prawym skrzydle obie pozostałe jednostki koalicyjnej kawalerii wykonują ataki na chwiejącą się piechotę i ostatnią jednostkę kawalerii lewego skrzydła szwedzkiego, która zdezorganizowana (bez dowodzenia) stoi jeszcze opodal na polu bitwy. Mimo znacznej przewagi, oba ataki, po wyjątkowo pechowych rzutach, nie powiodły się. W centrum dochodzi do jeszcze jednego starcia, w wyniku którego oddział szwedzkiej piechoty z dowódcą centrum zostaje rozbity (w międzyczasie Szwedzi także rozbili jeden z oddziałów koalicyjnej piechoty, ale duński głównodowodzący zdołał powstrzymać go przed ucieczką)

Ostatecznie małe zwycięstwo odniosła armia koalicyjna. Gdyby ostatnie dwa ataki koalicyjnej kawalerii na prawym skrzydle dały lepsze efekty (przy modyfikacji +4 dwa razy wypadło zero), była szansa na osiągnięcie większego zwycięstwa. Jak to nieraz bywa w systemie Musket&Pike, w decydującej roli w niejednej sytuacji wystąpiła kostka. Szwedzi bardzo zręcznie obeszli kawalerią lewe skrzydło koalicyjne. Również na prawym skrzydle zręcznie uniknęli atakowania przez przewężenie, przedzierając się kawalerią przez las. Także wykorzystanie artylerii w centrum było optymalne, ale jej ogień okazał się wyjątkowo niecelny (z kolei bardzo niecelny okazał się też ogień koalicyjnej piechoty, gdy Szwedzi zdecydowali się w końcu na atak). Wydaje się, że jedynym błędem strony szwedzkiej było przerzucenie w końcówce dowódcy prawego skrzydła, by uporządkował samotną, uciekającą jednostkę kawalerii i pozostawienie dwóch zdezorganizowanych jednostek, znajdujących się w pobliżu przeciwnika bez dowodzenia. Podobnie postąpili Szwedzi na drugim skrzydle, ale tam działanie to, za sprawą szczęśliwego wyniku walki, opłaciło się. Jeśli jeszcze doszukiwać się jakichś posunięć, które można było wykonać lepiej, z pewnością Szwedzi mogli spróbować wcześniej zaatakować w centrum, ale czekali tutaj prawdopodobnie na lepsze wyniki ostrzału artyleryjskiego, by nacierać w chwili, gdy przeciwnik będzie zdezorganizowany. Dla strony koalicyjnej znaczna część bitwy to oczekiwanie na przeciwnika na dogodnych pozycjach, których opuszczanie w większości się nie opłaca. Stąd i manewrowania nie było wiele i często najlepszym co mogli zrobić było bierne czekanie na akcję Szwedów. Dopiero gdy w wyniku walki doszło do naruszenia pozycji, przychodził czas na kontratak i większą aktywność.

Dyskusja o grze na FORUM STRATEGIE

Autor: Raleen
Zdjęcia: Raleen

Opublikowano 06.05.2015 r.

« poprzednia		następna »

Poprawiony: środa, 06 maja 2015 11:43