Informacje o książce
Autor: Marek Sydoniusz Semp
Tłumaczenie: Monika Skowron
Wydawca: Znak Horyzont
Rok wydania: 2015
Stron: 288
Wymiary: 21 x 13,5 x 2 cm
Oprawa: miękka
ISBN: 978-83-240-3047-7

Recenzja
Dawno już w moje ręce nie trafiła książka, która tak mocno mnie zaintrygowała swoim wyglądem zewnętrznym, a właściwie treściami umieszczonymi na obu okładkach. Przednia okładka opatrzona została zdjęciem mężczyzny w antycznym oporządzeniu gladiatorskim. Tuż pod nim znajdują się trzy cytowane wypowiedzi. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że przypisywane są one Batiatusowi – właścicielowi Spartakusa, Juliuszowi Cezarowi oraz bliżej nieznanemu profesorowi Niewolnickiemu. Wprawnemu oku od razu coś zaczyna nie grać… Na tylnej okładce opisano, że to odnaleziony poradnik sprzed 2000 lat, który rzuca nowe światło na współczesne metody zarządzania. Opisy mają imitować publikację utrzymaną w klimacie zarządzania. Od razu także wyraźnie widoczne jest wyjątkowe zaokrąglenie narożników książki co nie zdarza się często.

Wszelkie wątpliwości i mieszane uczucia czytelnika odnośnie początkowych oględzin wyjaśniają się w przedmowie. Otóż Marek Sydoniusz Semp to po prostu alter ego autora publikacji Jerry’ego Tonera. Każdy rozdział pisany jest z perspektywy Sempa – Rzymianina żyjącego prawie 2000 lat temu, na końcu każdego rozdziału zaś autor zamieścił odpowiedni komentarz historyczny do wcześniejszej treści. W ten sposób historyk z Cambridge chciał pokazać powiązania lub różnice w myśleniu i przekonaniach ludzi antycznego Rzymu w odniesieniu do czasów obecnych. Jerry Toner interesuje się przede wszystkim historią starożytną, szczególnie Rzymem. Jest autorem kilku książek (np. Popular Culture in Ancient Rome z 2009 r.) opisujących głównie życie codzienne w tamtych czasach oraz kwestie kulturowe i społeczne.

Nasz narrator (Semp) jest dobrze urodzonym (pochodzącym z senatorskiej rodziny) panem, który posiada wielu niewolników. Co ważne, narracja jest prowadzona z perspektywy pana, jednak zawiera bardzo wiele różnych historii innych ludzi, zarówno panów jak i niewolników. Poprzez kolejne rozdziały czytelnik będzie mógł dowiedzieć się jak wolni stawali się niewolnikami, czym różnili się niewolnicy rolni (wiejscy) od miejskich, w jaki sposób pan mógł wykorzystywać niewolnika, a jakie ten ostatni miał prawa. Wreszcie w jaki sposób można było zostać wyzwolonym i co się działo w momencie, gdy niewolnikowi udało się spełnić to marzenie. Autor porusza również kwestię seksu, gier i zabaw oraz buntów wśród niewolników, a także stosunek wczesnego chrześcijaństwa do niewolnictwa. Ważne jest to, że poruszane zagadnienia mają różne odniesienia do chronologii. Mamy więc możliwość poznania historii z czasów republiki i cesarstwa.

Jak to się czyta? Doskonale! Książkę pochłania się jednym tchem. Jej układ jest bardzo przejrzysty, a rozdziały, których jest 11, zajmują średnio około 20 stron. W środku nie uświadczymy żadnych ilustracji, prócz tych, które ozdabiają nagłówki rozdziałów. Wydaje mi się, że Jerry Toner zawarł w swojej książce najważniejsze kwestie związane z niewolnictwem w starożytnym Rzymie. Większość historii opowiadanych przez Sempa to historie zaczerpnięte ze starożytnych źródeł. Autor wyselekcjonował te, które tyczą się niewolnictwa. W komentarzu po każdym rozdziale zawarto opis pochodzenia wspomnianych wcześniej historii. I tak uświadczymy w całej publikacji odniesienia do pism Pliniusza Starszego, Cycerona, Seneki Młodszego, Arystotelesa i wielu innych. Ponadto autor skorzystał także z opracowań innych autorów zajmujących się współcześnie tematyką niewolnictwa. Są to wyłącznie publikacje w języku angielskim. Niniejsza pozycja jest jednak utrzymana bardziej w charakterze popularnonaukowym i w zasadzie nie występują w niej przypisy.

Jeśli chodzi o ocenę lektury od strony technicznej, to stoi ona na bardzo dobrym poziomie. W tekście w zasadzie nie ma żadnych literówek. Uważam także, że tłumaczenie zostało dobrze przeprowadzone. Jak już wspominałem we wstępie, ciekawym zabiegiem ze strony wydawcy jest zaokrąglenie narożników książki. Wydaje mi się, że w ten sposób kartki mają mniejszą szansę na zagięcie, co się czasami zdarza przy narożnikach. Treści z okładki umieszczone przez wydawcę należy traktować z przymrużeniem oka, aczkolwiek jednocześnie myślę, że w ten sposób publikacja może trafić do szerszego grona czytelników.

Sama książka jest interesującą i przyjemną lekturą. Autor posługuje się przystępnym językiem, a niekiedy potrafi nawet rozbawić. Wytresuj swoich niewolników w pierwszej kolejności poleciłbym oczywiście osobom interesującym się starożytnym Rzymem. Jednak wyjątkowo przystępny i popularnonaukowy charakter pozwala na zapoznanie się z tą pozycją każdemu. Jest to na pewno dobry sposób na zdobycie podstawowej wiedzy o niewolnictwie w antycznym Rzymie.

Autor: Andrzej Zyśko

Opublikowano 18.03.2015 r.

Poprawiony: sobota, 14 grudnia 2019 08:48