Miecze greckie od okresu archaicznego po hellenistyczny

Wojownik biorący zamach machairą. Ilustracja z przewodnika po wystawie w British Museum przedstawiającej życie starożytnych Greków i Rzymian (Wikimedia Commons).

Ogólna charakterystyka

Wytrzymałość i funkcjonalność mieczy diametralnie się zmieniła w momencie odkrycia metody wytopu żelaza. Ma ono odmienne właściwości od brązu, inaczej też wygląda jego obróbka. Nie odlewa się go, lecz wykuwa w płaskie sztaby, których zahartowane brzegi można naostrzyć, uzyskując w ten sposób miecze bez trudu przecinające brąz. Początkowo przy ich wytwarzaniu problemem była charakterystyczna cecha żelaza – jego miękkość, co powodowało łatwe gięcie się mieczy z niego wykonanych i bardzo trudne było zadawanie ciosów, czy też pchnięć w inne części uzbrojenia wykonane z metalu. Szybko nauczono się wytwarzać żelazo nawęglone, twardsze od normalnego, wytwarzano też pewne ilości stali składającej się z nawęglonego żelaza z dodatkiem pierwiastków domieszkowych, mających zasadniczy wpływ na jej właściwości. Broń wykuwana z takiego materiału była zarazem twarda, jak i elastyczna. Pierwsze miecze wykonane tą techniką pochodzą z VI w. p.n.e. Już w okresie późnoarchaicznym miecze produkowano w ergasteriach – średnich i dużych warsztatach rzemieślniczych, zatrudniających od kilku do kilkudziesięciu pracowników, przeważnie niewolników, którzy specjalizowali się w produkcji jednego rodzaju przedmiotów o większym zbycie (Majewski: 1975, 215-216). W okresie klasycznym nastąpiła dalsza specjalizacja zawodowa. Wśród płatnerzy pisarze starożytni wymieniają rzemieślników wyrabiających miecze, sztylety, groty włóczni, hełmy.

Więcej…

Miecze minojskie i mykeńskie

Rekonstrukcje mieczy mykeńskich – repliki z Muzeum w Mykenach. Oryginalne fragmenty tych mieczy znajdują się w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach (fot. Janmad, Wikimedia Commons).

Miecze są uznawane przez wielu za broń podstawową każdego wojownika – mają swoje imiona, przechodzą do legendy, czytając średniowieczne eposy dowiadujemy się, jak wielką cześć żywili dla nich rycerze. Nie zawsze jednak tak było. W starożytnej Grecji miecz używany był rzadko, gdyż broń podstawową stanowiła włócznia. Dlatego też postanowiłam przybliżyć czytelnikowi właśnie greckie miecze – od okresu minojsko-mykeńskiego, aż po czasy hellenistyczne – aby udowodnić, że może nie był to najpopularniejszy, ale jednak bardzo ciekawy typ oręża.

Więcej…

Wojownicy Homera

Achilles i Ajax grają w grę planszową petteia podczas przerwy w walkach w czasie wojny trojańskiej. W tle między nimi bogini Atena. Scena na wazie czarnofigurowej, datowanej na 530-510 r. p.n.e. Tak wyobrażano sobie wojnę trojańską dwa stulecia po śmierci Homera. Obraz ten odbiega jednak od tego jak rzeczywiście wyglądali homeryccy wojownicy (The J. Paul Getty Museum).

„Gniew Bogini opiewaj Achilla syna Peleusa...” tak rozpoczął Homer „Iliadę” – epos o oblężeniu Troi, który jak wiadomo traktuje o 40 dniach w 10 roku oblężenia miasta przez Greków. Homer opisuje w „Iliadzie” bitwy, bohaterów i ich czyny. Dzieło to ostateczny swój kształt uzyskało dopiero w VIII wieku p.n.e., tak więc wyposażenie wojowników w nim przedstawione nie do końca zgadza się z autentyczną bronią z okresu minojsko-mykeńskiego. Na podstawie wykopalisk archeologicznych, podczas których odnaleziono zarówno samą broń, jak i jej przedstawienia w sztuce, możliwe jest poznanie jak wyglądał ówczesny wojownik.

Więcej…

Konkurs Wydawnictwa Bellona (61 edycja)

We współpracy z Wydawnictwem Bellona mamy przyjemność zaprosić Państwa do udziału w konkursie historycznym, który wspólnie organizujemy. Nagrodami w konkursie są książki ufundowane przez Wydawnictwo Bellona. Aby wziąć udział w losowaniu nagród, należy odpowiedzieć prawidłowo na dwa pytania. Do wygrania są trzy nagrody książkowe (każdy nagrodzony wybiera jedną książkę spośród poniższych tytułów):

1) Robert F. Barkowski „Dyrrachium 1081-1085” (seria „Historyczne Bitwy”)

2) Leszek Kania „Nysa Łużycka – Łaba 1945” (seria „Historyczne Bitwy”)

3) Szymon Jagodziński „Frydland 1809” (seria „Historyczne Bitwy”)

Jeśli chodzi o podawanie kto wygrał nagrody, przyjmujemy zasadę, że podajemy dane zgodnie z tym jak podpisujecie się Państwo w mailach. Jeśli ktoś sobie tego życzy, może używać pseudonimu. Użytkownikom naszego forum proponujemy korzystanie z nicków. Taka bardziej anonimowa forma podawania nagrodzonych jest przez nas preferowana. Jednocześnie informuję, że ze wszystkimi nagrodzonymi zawsze kontaktujemy się mailowo co do odbioru nagród.

Poprawiony: piątek, 31 stycznia 2025 15:58

Więcej…

Szczęśliwego Nowego Roku 2025!

Niech ten nadchodzący rok będzie dla Was czasem nowych możliwości. Wielu ciekawych inspiracji. Powodzenia w realizacji planów, zarówno tych wielkich, jak i małych. Uśmiechu Fortuny. Żebyście dalej potrafili czerpać radość z wargamingu i obcowania z historią. Wielu rozegranych gier planszowych i bitewnych, mnóstwa pomalowanych figurek i przeczytanych książek historycznych, a także wielu ciekawych dyskusji na naszym forum. Obyście w nadchodzącym roku spotykali na swojej drodze wyłącznie życzliwych ludzi, a tych „życzliwych inaczej” udawało Wam się omijać z daleka.